Yeni Konuğumuz Vitara

[Zeki Ağaçgözgü]

Hayırlı seyirler olsun inşallah.

[Mehmet Cihat]

Torque ile baktığımda rölantide %16.3 görünüyordu servis kılavuzuna göre %3-%15 arası olması gerekliymiş. Temizledim %12 ye düştü.

 

 

 

 

[Mehmet Cihat]

Youtube da gördüğüm enjektör temizleme işlemini denemek istedim. 

 

Enjektörleri sökmek için önce benzin pompa rölesini söküp araca bir kaç kez marş veriyoruz. Ve benzin hattının boşaldığından emin oluyoruz.

 

Sonrasında vitarada enjektörler çok kolay üst filtre bölümünü sökünce 2 tane metrik 12 civata enjektör kütüğünü tutuyor. Civataları söküp enjektör soketlerini ayırdıktan sonra kütüğü ayırıyoruz ve artık enjektörleri alabiliriz.

 

 

 

Bu şekilde bir düzenek ile enjektörleri temizliyoruz.

 

 

Sökerken farketmemiştim ama toplarken bir baktım 2 enjektörün soketi tutmuyor. Soketler sağlam biraz incelerken enjektörde soketi tutan tırnaklar kırık. İlk söktüğüm resimde de dikkatli bakılırsa görünüyor. Sanırım lpg montajı esnasında sökerken kırdılar. Onlarıda oynamasın diye cırt kelepçe ile sabitledim.

 

[Çağlar Bayur]

videodaki temizleme yöntemi teoride doğru, pratikte saniye 20/30 civarı aç kapa yapılması lazım bir de kimyasal dolu kaba daldırılır orda onbin bilmem kaç frekansta titreştirilir, balata spreyi zaten kullanılmaz. yani temizlikitir iyidir ancak çok bir şey beklememeli, illa yapılacak ise karbüratör temizleme spreyii kullanılabilir, o sakımızsı kalıntıları çözer

[Mehmet Cihat]

Çağlar Bayur yazdı:

videodaki temizleme yöntemi teoride doğru, pratikte saniye 20/30 civarı aç kapa yapılması lazım bir de kimyasal dolu kaba daldırılır orda onbin bilmem kaç frekansta titreştirilir, balata spreyi zaten kullanılmaz. yani temizlikitir iyidir ancak çok bir şey beklememeli, illa yapılacak ise karbüratör temizleme spreyii kullanılabilir, o sakımızsı kalıntıları çözer

evet aslında bi ultrasonik temizleyicimiz olacaktı öff 

[Çağlar Bayur]

Mehmet Cihat yazdı:

evet aslında bi ultrasonik temizleyicimiz olacaktı öff 

ücretsiz yapardık bunu serviste 60 bin lerde kimse istemezdi , cihazı da attılar gitti

[Mehmet Cihat]

Havuzlu paspas aldım 1400 TL

 

 

Geçenki ledlerden 2 takım daha alıp plaka ve park ampullerine taktım. Arabada gündüz ledi var ama kısık yanmıyor onun yerine fara park ampulu koymuşlar neyse vardır japonların bi bildiği (bence yok)

 

 

 

 

 

[Mehmet Cihat]

Radyatör kapağını açınca kötü bir görüntü vardı orjinal mavi antifirizin üzerine antifiriz değişiminde kırmızı antifiriz koymuşlar koyu kahverengi bir görüntü vardı. Liqui moly radyatör temizleyici ile sistemi bir 30 dk devirdaim yaptırdım. Ardından termostatı söküp termostatsız şekilde durulama yaptım üstten sürekli su takviyesi ile dönüş hortumundan bembeyaz su gelene kadar. 

 

 

Termostatı da değiştirdim.

 

Japon abilerimizin istediği p-hoat antifirizi bulamadım bir türlü. Onlarda eğer bulamazsanız 2 senede bir değiştirin diğer koyduklarınızı yazmış öyle yapacağız artık. Total glacelf auto supra kırmızı renk antifiriz ile koydum. Kalorifer performansından memnun değilim termostat yuvasında filan kireçlenme gibi ufak taşlaşmalar vardı sanırım kalorifer radyatöründe de bir tepkime yaptı eski antifiriz. Hava tam çıktığında eğer düzelmez ise kalorifer petek temizliği yaptıracağım.

 

[Doğan Arşiray]

Çağlar Bayur yazdı:

balata spreyi zaten kullanılmaz. yani temizlikitir iyidir ancak çok bir şey beklememeli, illa yapılacak ise karbüratör temizleme spreyii kullanılabilir, o sakımızsı kalıntıları çözer

aa ben burnumu bile o sprey ile açıyorum nezle olduğumda??

[Mehmet Cihat]

Evet arabada sabahları titreme, dip gaz gidip gazı bırakınca stop etme, çekiş düşüklüğü gibi sorunlar vardı. Araştırdığımda sorunun subaplardan olduğunu öğrendim.  Ara tatile istanbula gittiğimde Bostancı oto sanayide bulunan Yıldırım Suzuki Yıldıray ustaya aracımı bıraktım. Subap ayarı yapıp kontrol edildi çekiş sorunu ve stop etme ortadan kalksada titreme bir miktar kaldı. Bir süre kullanıldıktan sonra düzelme ihtimali olduğunu söylesede sübapların tamamen değiştirilmesini istedim.

 

 

 

 

Parça teminini tamamen ustaya bıraktım kendisi özellikle bu subabı bekledi. Garantili bir şekilde yapmasını istediğim için ileride parça vs kaynaklı durumla karşılaşmamak için parça tercihinde karışmadım. Fren balata işçiliği ve kalorifer temizleme dahil periyodik bakım ve halk diliyle çelik subap değişimi 43.900 TL tuttu. Ücretin bir kısmını aracın eski sahibinden aldım.

 

Subaplar ustayıda şaşırtacak derecede erken yandığı için (40.000 km) LPG sistemini kontrole Candan mühendisliğe götürüp hem inceleyip bakımını yapmalarını hemde AFR yapmalarını istedim.

 

Yapılan kontrollerde Nozulların normalden küçük olduğu (1.8 mm) yerine 2.2 mm nozullar takıldı. Map sensörünün arızalı olduğu (rölantide 700 gösteriyordu yenisi takılınca 350 mbar düştü) söylendi. Değişiklik yapılıp yol ayarı yapıldı ve teslim edildi. LPG kiti BRC Comfort.

Nozul Değişikliği 200

Bakım 800

AFR 1000

Map Sensörü 4000 Toplam 6000 TL verdim.

 

Oradan çıktıntan sonra arka camlar karartmalı olduğu için sadece ön 2 cama film yapmaya götürdüm aracı. Oracal marka film yaptırdım uygun renkte.

 

 

 

Farlar dıştan polisaj yapıldı ve üzerleri yine oracal marka ppf ile kaplandı. Yan basamaklar söküldü.

 

İlan fotoğrafı gibi ama içini dışını göstermek istedim.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

[Mehmet Göktürk]

Bu kadar zaten az yakan araca neden lpg takılır ki? Sonra lpg ucuz. Buyrun ucuz…

[Ali Gök]

aracı ne zaman almıştınız ? eski sahibi ödemeye nasıl razı oldu merak ettim 

[Mehmet Cihat]

Ali Gök yazdı:

aracı ne zaman almıştınız ? eski sahibi ödemeye nasıl razı oldu merak ettim 

nasıl razı oldu şöyle ki aracın sorununu facebook grubunda araştırırken kendisinin aracın titremesiyle alakalı grupta soru sorduğunu ve kendisine sübaptan olduğunu ve tahmini masrafını yazdıklarını gördüm ve kendisine sorunun sübap olduğunu bildiğini ancak bana söylemediğini aracı geri almasını veyahutta tamir bedelini karşılaması gerektiğini söyledim. Bir miktar üzerinde anlaştık. Kendisi bana sadece aracı satarken bir titreme olduğunu ve buji değişimi sonrası gittiğini söylemişti.

Bunları hiç öğrenmeme de gerek yoktu twingoda çalıştığım bir avukat vardı yine alırdım tamir masrafını tamamını da alabilirdim sonuçta benim arızayı farketmem aracı aldıktan yalnızca 500 km sonra olduğu ve subapların bu sürede bozulmasının  teknik olarak bozulmasının mümkün olmadığı zaten bilirkişi raporunda çıkacaktı. Sadece 1.5 sene beklemem gerekecekti o süreyi beklememek için anlaştım kendisiyle.

[Mehmet Cihat]

Mehmet Göktürk yazdı:

Bu kadar zaten az yakan araca neden lpg takılır ki? Sonra lpg ucuz. Buyrun ucuz…

katılıyorum abi uzun yolda 1100 kmde benzin ile lpg arasındaki toplam cepten çıkan fark 1000 tl bu araçta bugünkü fiyatlarla. Gelirken motor ustasının tavsiyesi ile benzin ile geldim ve çıkan sonuç 1000 tl  bugün sıfırdan taktırmış olsam benim için amorti etme süresi çoooook uzun olurdu. 

[Ali Gök]

Mehmet Cihat yazdı:

nasıl razı oldu şöyle ki aracın sorununu facebook grubunda araştırırken kendisinin aracın titremesiyle alakalı grupta soru sorduğunu ve kendisine sübaptan olduğunu ve tahmini masrafını yazdıklarını gördüm ve kendisine sorunun sübap olduğunu bildiğini ancak bana söylemediğini aracı geri almasını veyahutta tamir bedelini karşılaması gerektiğini söyledim. Bir miktar üzerinde anlaştık. Kendisi bana sadece aracı satarken bir titreme olduğunu ve buji değişimi sonrası gittiğini söylemişti.

Bunları hiç öğrenmeme de gerek yoktu twingoda çalıştığım bir avukat vardı yine alırdım tamir masrafını tamamını da alabilirdim sonuçta benim arızayı farketmem aracı aldıktan yalnızca 500 km sonra olduğu ve subapların bu sürede bozulmasının  teknik olarak bozulmasının mümkün olmadığı zaten bilirkişi raporunda çıkacaktı. Sadece 1.5 sene beklemem gerekecekti o süreyi beklememek için anlaştım kendisiyle.

sadece şunu diyim satıcı iyi niyetliymiş.  geçmiş olsun tekrardan

[Mehmet Cihat]

Ali Gök yazdı:

sadece şunu diyim satıcı iyi niyetliymiş.  geçmiş olsun tekrardan

satarken kusur saklayan adam nasıl iyi niyetli olabilir ali abi  anladı alacağımızı da verdi adam. Twingoda mahkeme yoluyla satış bedelinden indirim aldığımda bana satan adamın haberi bile yoktu sorun ondan önceki sahibinden kaynaklıydı ancak yinede aldık parayı. Kusuru bilmesi bilmemesi farketmez. Bu benim başıma gelipte bizzat öğrendiğim bir hadise kim bilir daha bilmediğimiz peşine düşmediğimiz ne haklarımız var

3 Şubat tarihinde Mehmet Cihat tarafından düzenlendi

[Tansu Kalafatoğlu]

Ali Gök yazdı:

sadece şunu diyim satıcı iyi niyetliymiş.  geçmiş olsun tekrardan

Kötü niyetli olsa cihat bey biraz içinden geçecekmiş ama. 
 

gruba da sorması ve silmemesi kanıt niteliğinde olmuş. Eğer o kanıt olmasaydı ne yapılabilirdi? 

[Ali Gök]

Mehmet Cihat yazdı:

satarken kusur saklayan adam nasıl iyi niyetli olabilir ali abi  anladı alacağımızı da verdi adam.

mahkemeye gitsen bi sonuç alana kadar araban eskirdi  . itiraz ederdi ben yazmadım derdi, kuzenimin arabaydı  derdi bi sürü şey derdi

 

çok yüksek olasılık dava açılsa  işiyle alakalı sıkıntılı bir durumu vs olabilir.  

 

çok zor alırdın ya detayı uzun   iyi korkutmuşun demek ama iyi olmuş sahtekarlık cezasız kalmasın

Tansu Kalafatoğlu yazdı:

Kötü niyetli olsa cihat bey biraz içinden geçecekmiş ama. 
 

gruba da sorması ve silmemesi kanıt niteliğinde olmuş. Eğer o kanıt olmasaydı ne yapılabilirdi? 

çok zor işler bilmiyorum.  bu ilerin çoğu uğraşılamayıp ortada kalıyor

[Evren Erakçora]

Arka camlar karartmalı ancak ısıyı pek kırmaz, kaliteli açık renk cam filmi uygun olurdu bence. 

[Çağlar Bayur]

Mehmet Cihat yazdı:

sorununu facebook grubunda araştırırken

heh aracı satmadan önce temizlik şart denen geçmiş olsun iyi yakalamışsınız

[Mehmet Cihat]

Ali abi anlatamadım sana bir türlü herhangi bir yere yazmasa hatta kendi bile bilmesede farketmez. Daha önce aldım diyorum istiyorsan avukatın adınıda vereyim kendinde görüş kendisinin youtube kanalında instagram hesabında yüzlerce bu tarz kazanılmış emsal dava var. 1.5 Senede aldım oda bilirkişiye itiraz oldu diye. İstediğini diyebilir ben bilmiyordum, eski sahibinde olmuş, Mehmet beyde bozulmuş veya eksper yapıldı beni ilgilendirmez, ben satarken söyledim aracı piyasasının altında verdim vs vs. 1500 tane bahane sıralayabilir. 

Burada karara etkili olacak tek şey bilirkişi raporu bilirkişi derseki bu subaplar 500 km eridi o zaman hiçbirşey alamazsın. Ama bu mümkün olmadığına göre davayı kazanacağın %100. Ancak adi faiz %9 da sabit bu yüzden 1.5 sene sonra 43.000 Tl nin %9 yasal faizli halini alıp avukatada anlaştığın %20 kesintiyi vermen gerek.  Burada bir diğer önemli husus satıcı davayı kazandın ama satıcı galerici tarzı üzerine bir mal varlığı olmayan sürekli bu tarz alavere dalavereleri yaptığından üzerinde 50 tane icra takibi olan bir adamsa kazansan bile bu parayı alamazsın. Benim durumumda satıcı kamu çalışanı olduğu için aynı gün kararı icraya koyup mal varlıklarına banka hesaplarına bloke koydurup parayı alabilirim oradada sıkıntı yaşamazdım. Bunları bilerek karşı tarafada olayı anlattığınızda olayın vehametini anlayarak kendisi ödeme yapmaya razı geldi. 

Twingonun eski sahibi 3000 TL ödeme yapmayı kabul etmemişti 22 senelik araba ondan ne olur , beni tehdit ediyorsun vs demişti ama 1.5 sene sonunda cebinden toplamda 39.000 TL çıktı. O yüzden diyorum haklarınızı bilin ve sahip çıkın diye yoksa bu işler çok zor alırdın işte başvuranlar yarıda bırakıyor amaaaan boşver filan demekle çözülmüyor.  Benim daha önce beraber çalıştığım avukatın ismi de Orhan AKA kendisi sadece bu tarz işlere bakıyor. Başınıza gelirse tavsiye ederim.

Çağlar Bayur yazdı:

heh aracı satmadan önce temizlik şart denen geçmiş olsun iyi yakalamışsınız

oda çözüm değil abi Twingoyu aldığım adamın günahı bile yoktu yinede ödedi garibim hemşerimde hemde 

Madem bu kadar anlattık kendi davamın gerekçeli kararını paylaşıyorum. Buradaki arkadaşlar da nelerin alınabileceğini öğrenmiş olurlar

 

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;"Müvekkil, davalı satıcıya ait, VF1C066MG23488233 şasi numaralı, 14 AG 868 plaka sayılı, 2002 model, Renault Twingo 1.2 AC marka/tipte ve davalı tarafından 230 bin km.de olduğu belirtilerek satışa sunulan otomobili, Kartal 21. Noterliğinin, 14.02.2022 tarih ve 4254 yev. numaralı araç satış sözleşmesi ile 72.000-TL bedelle satın almış ve adına tescil ettirmiştir. Dikkat edilecek olursa noterlikçe düzenlenen araç satış sözleşmesinde de aracın, satış anındaki kilometresinin 230 bin olduğu taraflarca kabul ve beyan edilmiştir. Davaya konu aracın, müvekkilime satışı gerçekleşmeden önceki dönemde kilometre sayacına müdahale edildiği anlaşılmış olup, bu durum, aracın gizli ayıplı olarak satıldığını göstermektedir. Geçtiğimiz günlerde, servis kayıtlarını sorgulama ihtiyacı hisseden müvekkilim, dava konusu bu aracın temmuz 2008 tarihli servis girişinde 203 bin km.de olduğunu farketmiştir.Bununla birlikte araç, ekim 2014 tarihli periyodik muayene işlemi sırasında 166 bin km.dedir. Dolayısıyla, aracın kilometre sayacına, geçmişte müdahale edilerek aşağıya düşürüldüğü ortadadır. Satışa konu araç gizli ayıplı olarak müvekkilime satılmıştır. Aracın kilometre sayacına müdahale edilerek gerçekte olduğu kilometreden daha aşağı bir kilometreye düşürüldüğü, böylelikle gizli ayıplı olarak müvekkilime satıldığı da sabittir. Satıcının araçtaki gizli ayıptan dolayı sorumluluğu bulunmaktadır. Alıcının, satış öncesinde, aracın kayıtlarını inceleme yükümlülüğü bulunmamakta olup, aksine, satıcı, aracın ayıplarını bildirmekle yükümlüdür.Satış bedelinden indirim talebimiz; Satıcının, satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcının seçimlik hakları Borçlar Kanunun 227. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir. Davaya konu aracın, km.si düşürülmüş olduğundan gizli ayıplı olarak satıldığı sabit olduğuna göre müvekkilimin, seçimlik haklarından, satış bedelinden indirim talebi kabul edilmelidir. Aracın; Trafiğe ilk tescil tarihi: Ocak 2002 Kilometresi ile oynanmadığı bilinen bir tarih: Temmuz 2008 Temmuz 2008 tarihindeki kilometresi: 203 bindir. Yukarıda izaha çalışılan ve Sayın Mahkemeniz tarafından resen göz önünde bulundurulacak nedenlerle, fazlaya ilişkin her türlü hakkımız saklı kalmak kaydıyla, Davanın kabulü ile, davaya konu aracın satış bedelinde indirim yapılması gereken tutar olan belirsiz alacağın bilirkişi marifetiyle tespiti ve şimdilik 100-TL olmak üzere, -satış tarihinden itibaren davalıda haksız şekilde durduğundan satış tarihi olan 14.02.2022 tarihinden itibarenyasal faizi ile davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı yan üzerinde bırakılmasına karar verilmesini" vekaleten talep ve dava etmiştir. 

 

Davalı cevap dilekçesinde özetle;"Mahkemenizin yukarıda numarası yazılı dosyasından hazırlanan tensip zaptı 29/08/2022 tarihinde tarafıma tebliğ edilmiş olup, davacıya tarafımdan Kartal 21. Noterliğinin 14/02/2022 tarih ve 04254 yevmiye nolu satış sözleşmesi ile satılan 14 AG 868 plakalı, 2002 model Renault Twingo 1.2 AC model aracın kilometresinin düşürülmüş olduğundan bahisle Mahkemenizin yukarıda numarası yazılı davası açılmış ise de; Söz konusu aracı kendim 23/11/2021 tarihinde Bolu 6. Noterliğinin 18398 yevmiye nolu satış sözleşmesi ile .......................'ndan 200.000 kilometrede satın aldım. Söz konusu aracı 200.000 kilometrede aldıktan sonra yaklaşık 3 ay içerisinde 30.000 kilometre kadar kullandım ve aracı internet ilanına koydum. Ardından, ilgili tarihte aracın tüm kusurlarını da belirterek davacıya 230.000 kilometrede satışını yaptım. Aracı aldığım kilometreden de anlaşılacağı üzere araçta bir kilometre düşürme durumu mevcut ise bu düşürme işlemi kesinlikle şahsım tarafından yapılmamıştır. Ben aracı alırken ekspertize götürmedim, davacıya da isterse ekspertize götürebileceğimizi de belirtmiş olmama rağmen kendisi de ekspertize götürmedi. Sadece motor ustasına gösterdi ve ustanın da onayı ile satın aldı. Davacı ile yaptığım telefon görüşmesinde de kendisi zaten şahsımla ilgili bir konu olmadığını, yapılmış ise benden önce yapıldığının satış sözleşmeleri ile ortada olduğunu beyan etmiştir. Açıklanan nedenlerle tarafıma yöneltilen davanın reddi ile yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini tensip ve görüşlerinize arz ederim." şeklinde beyanda bulunduğu görülmüştür. 

DELİLLER

Dava dilekçesi, cevap dilekçesi,tensip ve duruşma ara kararları gereğince istenilen bilgi ve belgeler, bilirkişi raporları ile tüm dosya kapsamı. Makine bilirkişisi kök raporuna özetle;"Değerlendirme bölümünde yapılan tespitler, servis kayıtları ve muayene istasyonu raporlarıışığında aracın kilometre sayacı mekanizmasına müdahale edilerek, kilometre değerinin düşürüldüğü , aracın satın alma sürecinde , mevcut durumun alıcı tarafından tespit edilemeyeceği ve anlaşılamayacağı nedeniyle aracın " gizli ayıplı" statüsünde olacağı,"Gizli ayıp " statüsündeki aracın satış bedeli üzerinden indirim talep edilebileceği , Aracın , eksik yazılan kilometre değerinin olması gereken değerin % 25 (yüzde yirmibeş) oranına geldiği tespiti ile, nispi olarak aracın satış bedeli olan 72.000,00 TL üzerinden %25 oranında satış bedel indirimi yapılarak , aracın satış bedelinin72.000 * 25/100 = 54.000,00 TL olacağı, görüş ve kanaatiyle hazırlanan rapor 2(iki) sayfadan oluşmakta olup,Yüce Mahkemenizin takdirine saygıyla arz olunur." şeklinde rapor ibraz ettiği görülmüştür. Makine bilirkişisi ek raporunda özetle;"14.01.2023 tarihli itiraz dilekçesi ile , 13.12.2022 tarihinde hazırladığımkök rapora itiraz edilmiştir. İtirazın içeriğinde, " nispi metod " yönteminin uygulanmadığı , belli yaş grubu araçların kat ettiği mesafenin araç değeri üzerinde bir etkisinin olmayacağı , iddia edilmektedir. İtiraz ve iddiala karşın aracın "kilometre sayacı mekanizmasına müdahale edilerek, kilometre değerinin düşürüldüğü " gerekçesi ile , gizli ayıplı olarak kabul edilmesi gerektiğini raporun sonuç ve kanaat bölümünde belirttim. Bilirkişiye kök raporda verilen görev, davacının olması gerenden daha fazla kilometre yapmış olması gerekirken , kilometre göstergesinde daha az kilometre yapıldığının tespit edilmesi yönündedir. Dolayısıyla yaptığım keşif bu yönde yapılmış olup , bunun aksinearacın fiziki yönden ağır hasarlı olup olmadığı , motorun yağ yakıp yakmadığı , şanzımanın arızalı olup olmadığı , ön düzen ve yürüyen aksamının masrafının olup olmadığı yönünde tespitler yapılmamıştır. Bu kriterlerin tespiti istenmediği , tarafımdan yapılmadığı ve dolayısıyla aynı model ve muadili araçlarla dava konusu aracın ayıplı olduğu konu ve gerekçesi "kilometre düşürülmesi" olduğundan dolayıkarşılaştırılması doğru olmayacaktır. Bundan dolayıdır ki, gizli ayıpaltındasaydığım kriterler dışında ,neinternette , ne galerilerde ve nede gerçek kişilerde alım satım yapanlarda sadece "kilometresi düşürülen araç" adı altında rayiç bedeli araştırması yapılamayacaktır.Tespiti istenen konu aracın yaşı itibariyledosya ekindeki bilgi ve belgeler ışığında model yılı itibariyle , satış sözleşmesi yapılan tarihler arasında makul bir yol kat ettiğinin tespiti yönündedir.Bu süreçte ise kilometre sisteminin dışardan müdahale yapılıp yapılmadığının tespitidir. Bu sebeplerden dolayıdır ki aracın satış bedelini hesaplarken , sadece kat edilen kilometreye bağlı olarak bir hesap ve değerlendirme yaptım. Çünkü davaya konu aracın diğer kıriterlere bağlı " fiziki yönden ağır hasarlı olup olmadığı , motorun yağ yakıp yakmadığı , şanzımanın arızalı olup olmadığı , ön düzen ve yürüyen aksamının masrafı " konuların da dahil edileceği bir hesap ve değerlendirmenin doğru olmayacağı kanaatindeyim. Üstelik davacı da, aracın olması gerekenden daha fazla kilometre yapmış olması gerektiği iddiasıyla daha fazla bedel ödeyerek satın aldığı iddiasıyla dava açmıştır. Sonuç olarak, satış bedelin belirlenmesinde kök raporda kullandığım kilometre bilgisi baz alınarakhesaplanan satış bedeli nispi metod yönteminin doğru olduğu, aracın kat ettiği mesafenin aracın bedeli üzerinde etkisi olmadığı ile ilgili itiraza karşı cevabın ise, kök raporumun değerlendirme bölümününson paragrafında gerekçeleriyle beraber verildiği, görüş ve kanaatiyle hazırlanan rapor 3(üç) sayfadan oluşmakta olup,Yüce Mahkemenizin takdirine saygıyla arz olunur." şeklinde rapor ibraz ettiği görülmüştür. 

 

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:

Davanın, taraflar arasındaki satış işlemine konu olan otomobilin km sayacına yapılan müdahale nedeniyle meydana geldiği iddia edilen gizli ayıplı satıştan kaynaklı satış bedelinde indirim talebine ilişkin olduğu, dosya kapsamında yapılan incelemede,taraflar arasında yapılan 14/02/2022 tarihli araç satış sözleşmesi ile dava konusu aracın 72.000,00 TL tutarındaki satış bedeli karşılığında davalı satıcı tarafından davacıya satılmış olduğu, mahkememizce dava konusu araca ilişkin tüm teknik servis kayıtları ve muayene kayıtlarının celp edilerek dosya kapsamına kazandırıldığı, akabinde dosyanın bilirkişiye tevdi edilerek, emsal içtihatlar uyarınca nispi metod kullanılmak suretiyle davacının talep edebileceği satış bedelinde indirim tutarının tespiti konusunda rapor tanzim ettirildiği, mahkememizce hükme esas alınan bilirkişi raporunda, aracın 11/07/2008 tarihli servis kaydında 203.405 km'de iken 21/10/2014 tarihli servis kaydında 164.429 km'de olduğunun belirlendiği bu kapsamda aracın km saycına müdahale edildiğinin ve km değerinin düşürüldüğünün sabit olduğu, emsal içtihatlar uyarınca araç km sayacında yapılan değişiklik nedeniyle, aracın satın alma sürecinde mevcut durumun alıcı tarafından tespit edilemeyeceği ve anlaşılamayacağı sabit olduğundan satışa konu aracın gizli ayıplı olarak kabul edilmesi gerektiği, TBK madde 219 ve davamı düzenlemeleri uyarınca satıcının nitelik veya niteliği etkileyen niceliğe aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ve ekonomik ayıpların bulunmasından sorumlu olup satıcının bu ayıpların varlığını bilmese bile sorumluluğunun ortadan kalkmayacağı anlaşılmakla, davacı alıcının gizli ayıplı araç satışı nedeniyle satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme hakkı bulunduğu, mahkememizce hükme esas alınan bilirkişi raporunda nispi metod yöntemi kullanılarak hesaplama uyarınca davacının talep edebileceği satış bedelinde indirim tutarının 18.000,00 TL olduğunun tespit edildiği anlaşılmakla,bedel artırım dilekçesi doğrultusunda davanın kabulüne karar verilerek, 18.000,00 TL alacak tutarının taraflar arasındaki satış sözleşmesinin yapılma tarihi olan 14/02/2022 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline ile davacıya verilmesine karar verilerek aşağıdaki gibi hüküm tesis edilmiştir. H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;DAVANIN KABULÜ İLE, 1-18.000,00 TL alacak tutarının, satış sözleşmesi tarihi olan 14.02.2022 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,2-Alınması gereken1.229,58 TL harç olup, davacı tarafça yatırılan 80,70 TL peşin harç ve 226,70 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 307,4‬0 TL harcın mahsubu ile bakiye922,18 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,3-Davacı tarafça yapılan 80,70 TL başvurma harcı, 80,70 TL peşin harç, 226,70 TL ıslah harcı, 1.200,00 TL bilirkişi ücreti, 805,75‬ TL posta gideri ve tebligat gideri, 571,90 TL keşif harcı olmak üzere toplam 2.965,75 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davalı tarafça yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına, 4-Davacı taraf dava ve duruşmalarda kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 9.200,00TLvekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 5-Arta kalan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı asilin yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 26/04/2023

3 Şubat tarihinde Mehmet Cihat tarafından düzenlendi

[Tansu Kalafatoğlu]

Mehmet Cihat yazdı:

Ali abi anlatamadım sana bir türlü herhangi bir yere yazmasa hatta kendi bile bilmesede farketmez. Daha önce aldım diyorum istiyorsan avukatın adınıda vereyim kendinde görüş kendisinin youtube kanalında instagram hesabında yüzlerce bu tarz kazanılmış emsal dava var. 1.5 Senede aldım oda bilirkişiye itiraz oldu diye. İstediğini diyebilir ben bilmiyordum, eski sahibinde olmuş, Mehmet beyde bozulmuş veya eksper yapıldı beni ilgilendirmez, ben satarken söyledim aracı piyasasının altında verdim vs vs. 1500 tane bahane sıralayabilir. 

Burada karara etkili olacak tek şey bilirkişi raporu bilirkişi derseki bu subaplar 500 km eridi o zaman hiçbirşey alamazsın. Ama bu mümkün olmadığına göre davayı kazanacağın %100. Ancak adi faiz %9 da sabit bu yüzden 1.5 sene sonra 43.000 Tl nin %9 yasal faizli halini alıp avukatada anlaştığın %20 kesintiyi vermen gerek.  Burada bir diğer önemli husus satıcı davayı kazandın ama satıcı galerici tarzı üzerine bir mal varlığı olmayan sürekli bu tarz alavere dalavereleri yaptığından üzerinde 50 tane icra takibi olan bir adamsa kazansan bile bu parayı alamazsın. Benim durumumda satıcı kamu çalışanı olduğu için aynı gün kararı icraya koyup mal varlıklarına banka hesaplarına bloke koydurup parayı alabilirim oradada sıkıntı yaşamazdım. Bunları bilerek karşı tarafada olayı anlattığınızda olayın vehametini anlayarak kendisi ödeme yapmaya razı geldi. 

Twingonun eski sahibi 3000 TL ödeme yapmayı kabul etmemişti 22 senelik araba ondan ne olur , beni tehdit ediyorsun vs demişti ama 1.5 sene sonunda cebinden toplamda 39.000 TL çıktı. O yüzden diyorum haklarınızı bilin ve sahip çıkın diye yoksa bu işler çok zor alırdın işte başvuranlar yarıda bırakıyor amaaaan boşver filan demekle çözülmüyor.  Benim daha önce beraber çalıştığım avukatın ismi de Orhan AKA kendisi sadece bu tarz işlere bakıyor. Başınıza gelirse tavsiye ederim.

oda çözüm değil abi Twingoyu aldığım adamın günahı bile yoktu yinede ödedi garibim hemşerimde hemde 

Madem bu kadar anlattık kendi davamın gerekçeli kararını paylaşıyorum. Buradaki arkadaşlar da nelerin alınabileceğini öğrenmiş olurlar

 

Davacı vekili dava dilekçesinde özetle;"Müvekkil, davalı satıcıya ait, VF1C066MG23488233 şasi numaralı, 14 AG 868 plaka sayılı, 2002 model, Renault Twingo 1.2 AC marka/tipte ve davalı tarafından 230 bin km.de olduğu belirtilerek satışa sunulan otomobili, Kartal 21. Noterliğinin, 14.02.2022 tarih ve 4254 yev. numaralı araç satış sözleşmesi ile 72.000-TL bedelle satın almış ve adına tescil ettirmiştir. Dikkat edilecek olursa noterlikçe düzenlenen araç satış sözleşmesinde de aracın, satış anındaki kilometresinin 230 bin olduğu taraflarca kabul ve beyan edilmiştir. Davaya konu aracın, müvekkilime satışı gerçekleşmeden önceki dönemde kilometre sayacına müdahale edildiği anlaşılmış olup, bu durum, aracın gizli ayıplı olarak satıldığını göstermektedir. Geçtiğimiz günlerde, servis kayıtlarını sorgulama ihtiyacı hisseden müvekkilim, dava konusu bu aracın temmuz 2008 tarihli servis girişinde 203 bin km.de olduğunu farketmiştir.Bununla birlikte araç, ekim 2014 tarihli periyodik muayene işlemi sırasında 166 bin km.dedir. Dolayısıyla, aracın kilometre sayacına, geçmişte müdahale edilerek aşağıya düşürüldüğü ortadadır. Satışa konu araç gizli ayıplı olarak müvekkilime satılmıştır. Aracın kilometre sayacına müdahale edilerek gerçekte olduğu kilometreden daha aşağı bir kilometreye düşürüldüğü, böylelikle gizli ayıplı olarak müvekkilime satıldığı da sabittir. Satıcının araçtaki gizli ayıptan dolayı sorumluluğu bulunmaktadır. Alıcının, satış öncesinde, aracın kayıtlarını inceleme yükümlülüğü bulunmamakta olup, aksine, satıcı, aracın ayıplarını bildirmekle yükümlüdür.Satış bedelinden indirim talebimiz; Satıcının, satılanın ayıplarından sorumlu olduğu hâllerde alıcının seçimlik hakları Borçlar Kanunun 227. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir. Davaya konu aracın, km.si düşürülmüş olduğundan gizli ayıplı olarak satıldığı sabit olduğuna göre müvekkilimin, seçimlik haklarından, satış bedelinden indirim talebi kabul edilmelidir. Aracın; Trafiğe ilk tescil tarihi: Ocak 2002 Kilometresi ile oynanmadığı bilinen bir tarih: Temmuz 2008 Temmuz 2008 tarihindeki kilometresi: 203 bindir. Yukarıda izaha çalışılan ve Sayın Mahkemeniz tarafından resen göz önünde bulundurulacak nedenlerle, fazlaya ilişkin her türlü hakkımız saklı kalmak kaydıyla, Davanın kabulü ile, davaya konu aracın satış bedelinde indirim yapılması gereken tutar olan belirsiz alacağın bilirkişi marifetiyle tespiti ve şimdilik 100-TL olmak üzere, -satış tarihinden itibaren davalıda haksız şekilde durduğundan satış tarihi olan 14.02.2022 tarihinden itibarenyasal faizi ile davalıdan tahsiline, yargılama giderleri ve vekalet ücretinin karşı yan üzerinde bırakılmasına karar verilmesini" vekaleten talep ve dava etmiştir. 

 

Davalı cevap dilekçesinde özetle;"Mahkemenizin yukarıda numarası yazılı dosyasından hazırlanan tensip zaptı 29/08/2022 tarihinde tarafıma tebliğ edilmiş olup, davacıya tarafımdan Kartal 21. Noterliğinin 14/02/2022 tarih ve 04254 yevmiye nolu satış sözleşmesi ile satılan 14 AG 868 plakalı, 2002 model Renault Twingo 1.2 AC model aracın kilometresinin düşürülmüş olduğundan bahisle Mahkemenizin yukarıda numarası yazılı davası açılmış ise de; Söz konusu aracı kendim 23/11/2021 tarihinde Bolu 6. Noterliğinin 18398 yevmiye nolu satış sözleşmesi ile .......................'ndan 200.000 kilometrede satın aldım. Söz konusu aracı 200.000 kilometrede aldıktan sonra yaklaşık 3 ay içerisinde 30.000 kilometre kadar kullandım ve aracı internet ilanına koydum. Ardından, ilgili tarihte aracın tüm kusurlarını da belirterek davacıya 230.000 kilometrede satışını yaptım. Aracı aldığım kilometreden de anlaşılacağı üzere araçta bir kilometre düşürme durumu mevcut ise bu düşürme işlemi kesinlikle şahsım tarafından yapılmamıştır. Ben aracı alırken ekspertize götürmedim, davacıya da isterse ekspertize götürebileceğimizi de belirtmiş olmama rağmen kendisi de ekspertize götürmedi. Sadece motor ustasına gösterdi ve ustanın da onayı ile satın aldı. Davacı ile yaptığım telefon görüşmesinde de kendisi zaten şahsımla ilgili bir konu olmadığını, yapılmış ise benden önce yapıldığının satış sözleşmeleri ile ortada olduğunu beyan etmiştir. Açıklanan nedenlerle tarafıma yöneltilen davanın reddi ile yargılama giderleri ve ücreti vekaletin davacı üzerinde bırakılmasına karar verilmesini tensip ve görüşlerinize arz ederim." şeklinde beyanda bulunduğu görülmüştür. 

DELİLLER

Dava dilekçesi, cevap dilekçesi,tensip ve duruşma ara kararları gereğince istenilen bilgi ve belgeler, bilirkişi raporları ile tüm dosya kapsamı. Makine bilirkişisi kök raporuna özetle;"Değerlendirme bölümünde yapılan tespitler, servis kayıtları ve muayene istasyonu raporlarıışığında aracın kilometre sayacı mekanizmasına müdahale edilerek, kilometre değerinin düşürüldüğü , aracın satın alma sürecinde , mevcut durumun alıcı tarafından tespit edilemeyeceği ve anlaşılamayacağı nedeniyle aracın " gizli ayıplı" statüsünde olacağı,"Gizli ayıp " statüsündeki aracın satış bedeli üzerinden indirim talep edilebileceği , Aracın , eksik yazılan kilometre değerinin olması gereken değerin % 25 (yüzde yirmibeş) oranına geldiği tespiti ile, nispi olarak aracın satış bedeli olan 72.000,00 TL üzerinden %25 oranında satış bedel indirimi yapılarak , aracın satış bedelinin72.000 * 25/100 = 54.000,00 TL olacağı, görüş ve kanaatiyle hazırlanan rapor 2(iki) sayfadan oluşmakta olup,Yüce Mahkemenizin takdirine saygıyla arz olunur." şeklinde rapor ibraz ettiği görülmüştür. Makine bilirkişisi ek raporunda özetle;"14.01.2023 tarihli itiraz dilekçesi ile , 13.12.2022 tarihinde hazırladığımkök rapora itiraz edilmiştir. İtirazın içeriğinde, " nispi metod " yönteminin uygulanmadığı , belli yaş grubu araçların kat ettiği mesafenin araç değeri üzerinde bir etkisinin olmayacağı , iddia edilmektedir. İtiraz ve iddiala karşın aracın "kilometre sayacı mekanizmasına müdahale edilerek, kilometre değerinin düşürüldüğü " gerekçesi ile , gizli ayıplı olarak kabul edilmesi gerektiğini raporun sonuç ve kanaat bölümünde belirttim. Bilirkişiye kök raporda verilen görev, davacının olması gerenden daha fazla kilometre yapmış olması gerekirken , kilometre göstergesinde daha az kilometre yapıldığının tespit edilmesi yönündedir. Dolayısıyla yaptığım keşif bu yönde yapılmış olup , bunun aksinearacın fiziki yönden ağır hasarlı olup olmadığı , motorun yağ yakıp yakmadığı , şanzımanın arızalı olup olmadığı , ön düzen ve yürüyen aksamının masrafının olup olmadığı yönünde tespitler yapılmamıştır. Bu kriterlerin tespiti istenmediği , tarafımdan yapılmadığı ve dolayısıyla aynı model ve muadili araçlarla dava konusu aracın ayıplı olduğu konu ve gerekçesi "kilometre düşürülmesi" olduğundan dolayıkarşılaştırılması doğru olmayacaktır. Bundan dolayıdır ki, gizli ayıpaltındasaydığım kriterler dışında ,neinternette , ne galerilerde ve nede gerçek kişilerde alım satım yapanlarda sadece "kilometresi düşürülen araç" adı altında rayiç bedeli araştırması yapılamayacaktır.Tespiti istenen konu aracın yaşı itibariyledosya ekindeki bilgi ve belgeler ışığında model yılı itibariyle , satış sözleşmesi yapılan tarihler arasında makul bir yol kat ettiğinin tespiti yönündedir.Bu süreçte ise kilometre sisteminin dışardan müdahale yapılıp yapılmadığının tespitidir. Bu sebeplerden dolayıdır ki aracın satış bedelini hesaplarken , sadece kat edilen kilometreye bağlı olarak bir hesap ve değerlendirme yaptım. Çünkü davaya konu aracın diğer kıriterlere bağlı " fiziki yönden ağır hasarlı olup olmadığı , motorun yağ yakıp yakmadığı , şanzımanın arızalı olup olmadığı , ön düzen ve yürüyen aksamının masrafı " konuların da dahil edileceği bir hesap ve değerlendirmenin doğru olmayacağı kanaatindeyim. Üstelik davacı da, aracın olması gerekenden daha fazla kilometre yapmış olması gerektiği iddiasıyla daha fazla bedel ödeyerek satın aldığı iddiasıyla dava açmıştır. Sonuç olarak, satış bedelin belirlenmesinde kök raporda kullandığım kilometre bilgisi baz alınarakhesaplanan satış bedeli nispi metod yönteminin doğru olduğu, aracın kat ettiği mesafenin aracın bedeli üzerinde etkisi olmadığı ile ilgili itiraza karşı cevabın ise, kök raporumun değerlendirme bölümününson paragrafında gerekçeleriyle beraber verildiği, görüş ve kanaatiyle hazırlanan rapor 3(üç) sayfadan oluşmakta olup,Yüce Mahkemenizin takdirine saygıyla arz olunur." şeklinde rapor ibraz ettiği görülmüştür. 

 

DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE:

Davanın, taraflar arasındaki satış işlemine konu olan otomobilin km sayacına yapılan müdahale nedeniyle meydana geldiği iddia edilen gizli ayıplı satıştan kaynaklı satış bedelinde indirim talebine ilişkin olduğu, dosya kapsamında yapılan incelemede,taraflar arasında yapılan 14/02/2022 tarihli araç satış sözleşmesi ile dava konusu aracın 72.000,00 TL tutarındaki satış bedeli karşılığında davalı satıcı tarafından davacıya satılmış olduğu, mahkememizce dava konusu araca ilişkin tüm teknik servis kayıtları ve muayene kayıtlarının celp edilerek dosya kapsamına kazandırıldığı, akabinde dosyanın bilirkişiye tevdi edilerek, emsal içtihatlar uyarınca nispi metod kullanılmak suretiyle davacının talep edebileceği satış bedelinde indirim tutarının tespiti konusunda rapor tanzim ettirildiği, mahkememizce hükme esas alınan bilirkişi raporunda, aracın 11/07/2008 tarihli servis kaydında 203.405 km'de iken 21/10/2014 tarihli servis kaydında 164.429 km'de olduğunun belirlendiği bu kapsamda aracın km saycına müdahale edildiğinin ve km değerinin düşürüldüğünün sabit olduğu, emsal içtihatlar uyarınca araç km sayacında yapılan değişiklik nedeniyle, aracın satın alma sürecinde mevcut durumun alıcı tarafından tespit edilemeyeceği ve anlaşılamayacağı sabit olduğundan satışa konu aracın gizli ayıplı olarak kabul edilmesi gerektiği, TBK madde 219 ve davamı düzenlemeleri uyarınca satıcının nitelik veya niteliği etkileyen niceliğe aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ve ekonomik ayıpların bulunmasından sorumlu olup satıcının bu ayıpların varlığını bilmese bile sorumluluğunun ortadan kalkmayacağı anlaşılmakla, davacı alıcının gizli ayıplı araç satışı nedeniyle satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme hakkı bulunduğu, mahkememizce hükme esas alınan bilirkişi raporunda nispi metod yöntemi kullanılarak hesaplama uyarınca davacının talep edebileceği satış bedelinde indirim tutarının 18.000,00 TL olduğunun tespit edildiği anlaşılmakla,bedel artırım dilekçesi doğrultusunda davanın kabulüne karar verilerek, 18.000,00 TL alacak tutarının taraflar arasındaki satış sözleşmesinin yapılma tarihi olan 14/02/2022 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline ile davacıya verilmesine karar verilerek aşağıdaki gibi hüküm tesis edilmiştir. H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;DAVANIN KABULÜ İLE, 1-18.000,00 TL alacak tutarının, satış sözleşmesi tarihi olan 14.02.2022 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine,2-Alınması gereken1.229,58 TL harç olup, davacı tarafça yatırılan 80,70 TL peşin harç ve 226,70 TL ıslah harcı olmak üzere toplam 307,4‬0 TL harcın mahsubu ile bakiye922,18 TL harcın davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,3-Davacı tarafça yapılan 80,70 TL başvurma harcı, 80,70 TL peşin harç, 226,70 TL ıslah harcı, 1.200,00 TL bilirkişi ücreti, 805,75‬ TL posta gideri ve tebligat gideri, 571,90 TL keşif harcı olmak üzere toplam 2.965,75 TL yargılama giderinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, davalı tarafça yapılan yargılama gideri bulunmadığından bu hususta karar verilmesine yer olmadığına, 4-Davacı taraf dava ve duruşmalarda kendisini vekille temsil ettirdiğinden karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince hesaplanan 9.200,00TLvekalet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, 5-Arta kalan gider avansının karar kesinleştiğinde yatıran tarafa iadesine,Dair, davacı vekilinin yüzüne karşı, davalı asilin yokluğunda, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık süre içerisinde Trabzon Bölge Adliye Mahkemesi ilgili hukuk dairesine istinaf kanun yolu açık olmak üzere verilen karar açıkça okunup usulen anlatıldı. 26/04/2023

hocam bu kalsın burada. Silmeyin lazım olur 

[Mehmet Cihat]

Tansu Kalafatoğlu yazdı:

hocam bu kalsın burada. Silmeyin lazım olur 

forumun amacı bu zaten bilgiler birine lazım olur diye yaptıklarımı fiyatlarıyla detaylarıyla paylaşıyorum twingo konusunda davayı kazandığımı yüzeysel yazmıştım ama burada konusu açılınca paylaşayım kararı dedim. Şimdi baktımda dava 1.5 sene bile sürmemiş ya 14 şubat 2022 de arabayı aldım 26 nisan 2023 de mahkeme bitmiş. Davayıda nisanda açmıştım herhalde.

 

[Mehmet Ozyurek]

Vaay Mehmet neler yapmışsın.. Güle güle kullan. 

 

 

[Mehmet Cihat]

Mehmet Ozyurek yazdı:

Vaay Mehmet neler yapmışsın.. Güle güle kullan. 

 

 

sağol abi inşallah artık ağız tadıyla bineriz  araba biraz canımı sıkmıştı başlarda ama bir iki kere araziye çıkarsam belki keyfim yerine gelir artık