Hız Sabitleyici (Cruise Control) Nedir? Nasıl Çalışır?

[Sefa Şerif]

Türkçe’ye hız sabitleyici olarak geçmiş olan “Cruise Control”, yakıt tasarrufu sağlayan muazzam bir sistemdir. Tüm otomobil tutkunları tarafından bilinen Cruise Control yani hız sabitleyici özelliği hakkında detayları, sistemin çalışma prensiplerini, güvenli olup olmadığını ve hız sabitleyici sistemler hakkında merak edilen soruların cevaplarını bu makalemizde bulabilirsiniz.

 

Bir aracın hız sabitleyici özelliğini kullanıp kullanmadığını anlamanın en kolay yolu otobanda giderken takip etmektir. Eğer sabit bir hızda yol alıyor ve ne rampada ne de yokuş inerken hızında ani değişimler olmuyorsa biliniz ki o araçta Cruise Control aktiftir. Çünkü insan özelliği gereği belirli bir süre sabit gidebildikten sonra dinamiklerini bozacaktır. Özellikle uzun yolculuklarda sürekli direksiyon sallamak, gaza basmak, frenlemek gibi şeyler yol boyunca sürücünün yorulmasına sebep olmaktadır.

 

Hız sabitleyici sistemler veya Cruise Control adı verilen sistem sürücüyü bu tür işlerden kurtarıp, aracın yol boyunca sabit bir hızda gitmesini sağlamaktadır. Cruise Control ilk kullanımda özellikle usta şoförler tarafından yadırgansa da kullanımına alıştıktan sonra uzun yolda nefis bir konfor sağlamaktadır.

 

Saatlerce direksiyon sallamak zorunda kalınan uzun yolculuklarda sürücüye müthiş bir kolaylık ve keyif sağlayan hız sabitleyici sistemler ilk kez 1990’lı yıllarda kullanılmaya başlanmıştır. Bu sistemlerin sürücüye sağladığı olumlu özelliklerinin yanında yakıt tasarrufu sağlama gibi bir avantajı da bulunmaktadır.

 

Hız Sabitleyici (Cruise Control) Nedir?

 

 

Türkçe’ye hız sabitleyici olarak geçmiş olan “Cruise Control” sistemi, özellikle şehirler arası yolculuklarda şoförün yorgunluğunu neredeyse yarı yarıya azaltan; bununla da kalmayıp yaklaşık olarak sizlere %25 oranında bir yakıt tasarrufu sunan mükemmel bir sistemdir. Yolculuklarınızı daha eğlenceli bir hale getirmekle kalmayıp; şoförlerin şikayet etiği topuk ağrısı ve sağ ayak uyuşması gibi rahatsızlıklardan da sizleri kurtarır.

 

Hız Sabitleyici (Cruise Control) Nasıl Çalışır?

 

 

İlk olarak, 90’lı yılların ilk çeyreğinde özellikle üst sınıf araçlarda hizmete sunulan hız sabitleyici, bugün pek çok orta sınıf arabada bulunmaktadır. Bu sistemi çalıştırmanız için, arabanıza yerleştirilen aksamın üzerindeki “ON” tuşuna basmanız yeterlidir. Fakat şunu unutmamanız gerekir; hız sabitleyiciyi devreye sokabilmeniz için hızınızın saatte 40 km’den fazla olması gerekir. Daha aşağısını kabul etmez bu sistem. Eğer arabanızı saatte 90 km hızda sabitlemek istiyorsanız, yapacağınız iş basit.

 

Öncelikle arabanızda 90 km hıza gelmeniz gerekmektedir. Ardından, hız kontrolü düğmesi üzerindeki “ON” tuşuna basacaksınız. Bazı arabalarda düğme şeklinde değil de, kol şeklindedir. Eğer düğme şeklindeyse, genelde direksiyonun üzerinde bulunur; kol şeklindeyse direksiyonun yan tarafındadır. Siz “ON” tuşuna bastığınız zaman sistem devreye girer ve arabanız 90 km hızda sabitlenir. Eğer hız sabitleyiciyi devre dışı bırakmak istiyorsanız, hemen yanındaki “off” tuşuna basmanız gerekmektedir. Eğer, hızınızı artırmak istiyorsanız ya da azaltmak istiyorsanız bu sistemi hemen devreden çıkartmanıza gerek yoktur.

 

Çünkü düğmelerin ya da kolun bulunduğu kısımda “Set (+)” ve “Set (-)” düğmeleri de bulunmaktadır. “Set (+)” ‘ya basarak hızınızı artırırsınız. Ya da “Set (-)” ‘ye basarak azaltırsınız. Mesela hızınızı 100 km’ye çıkartmak istiyorsunuz. “Set (+)”’ya bir süre basılı tutun, hızınız artacaktır. 100 km hıza ulaştığınızda bu düğmeden elinizi çekin. Bulunduğunuz hızda sabitlenirsiniz. Veya 80 km’ye düşürmek istiyorsanız araba hızını, aynı işlemi “Set (-)”’ye basarak yapmanız yeterli olacaktır. (Bu tuşların veya kolların şekilleri, veya “Set” düğmelerinin isimleri araçtan araca farklılık gösterebilir. Ancak sistem aynı şekilde işliyor)

 

Çalışma sistemine gelince: “ON” tuşuna bastığınızda, arabanızın motor kısmında bulunan Hız Sabitleyiciyi kontrol eden bilgisayara bir ileti gelir. Bu bilgisayar, aracınızdaki fren – debriyaj – gaz ve direksiyon sistemlerini sahip olduğu sensörler sayesinde algılayabilmektedir. Bu algılayabilme özelliği sayesinde, şoförün istediği hızda aracını sabitlemesi sağlanır. Bunun için ise gerektiğinde motora verilen yakıtı artırır veya azaltır; frenleri yerine göre devreye sokar ya da devreden çıkartır. Ancak şunu söylememiz gerekir ki, hız sabitleyici sistem, frenleri kullanmaktan çok; motora verilen yakıtı azaltarak motor üzerinden hızı azaltma işlemini daha çok uygular. Rampa aşağı gidişlerde bu özelliği devreye sokmazsa, aracınız sabit hızda kalmaz. Hızlanır.

 

Hız Sabitleyici Nasıl Devreden Çıkarılır?

 

 

Siz frene bastığınız zaman da, hız sabitleyici otomatik olarak devreden çıkar. Ya da, gaza basmanız, bu sistemin devreden çıkması için yeterli olacaktır. Hatta bazı araçlarda debriyaja basıldığında bile, hız sabitleyici devreden çıkmaktadır.

 

Hız Sabitleyici (Cruise Control) Güvenli midir?

 

Aslına bakarsanız, bu sistemin daha çok uzun yollarda ve otobanda kullanıldığını göz önünde bulundurursak, gece yolculuğunda arabayı kullanan şoförün dikkatinin dağılması, dalgınlığa düşmesi hatta uykuya dalabilmesi an meselesidir. Buna özellikle çok dikkat edilmelidir.

 

Peki bunun bir önlemi yok mu? Elbette var: Adaptive Cruise Control System. Biz bunu Türkçe’ye “Uyarıcılı Hız Sabitleyici Sistemi” olarak çevirebiliriz.

 

Uyarıcı Hız Sabitleyici Sitem (Adaptive Cruise Control System) Nedir? Nasıl Çalışır?

 

 

Aslında hızı sabitleme konusunda, normal sistemlerden pek farkı yoktur. Ancak kazaları önleme konusunda onlara büyük bir fark atmıştır. Nasıl mı? Arabanın farlarının bulunduğu çevreye yerleştirilmiş olan sensör sistemiyle, sizin önünüzde giden araçla aranızdaki mesafeyi otomatik olarak algılayabilmektedir. Mesela diyelim ki siz 100 km hızda sabitlemiş gidiyorsunuz ve önünüzdeki araç da 80 km hızda gidiyor. Ve gitgide yaklaşıyorsunuz. Şoför de dalmış veya fark edememiş veya hafif uykulu.

 

İşte o anda, far çevresinde bulunan bu sensörler, hız sabitleyicinin ana bilgisayarına bir komut göndererek otomatik olarak aracınızın yavaşlamasını sağlıyor. Arada gerekli olan mesafeyi de koruyor bu şekilde ve olası bir kaza önlenmiş oluyor. Önünüzdeki araç hızlanırsa veya şerit değiştirirse, bu sensörler tekrar ana bilgisayara komut gönderiyor ve aracınızın tekrar eski hızına ulaşmasını sağlıyor. Eski hızda tekrar sabitliyor. Mükemmel işleyen bir sistem.

 

 

Kaynak: https://bilgihanem.com/hiz-sabitleyici-cruise-control-nedir-nasil-calisir/

 

 

 

 

 

 

[Metin Akbal]

Paylaşım için teşekkürler. 2 aracım oldu ilkinde CC yoktu ben kendim taktım. 2. cisinde donanımında vardı. İlk aracım VW Bora 2004, diğeri şu an kullandığım Astra J 2014.

 

Merak ettiğim durum gaza basınca devre dışı kalan araç var mı? Marka model olarak. Çünkü her iki aracımda da bahsettiğiniz durum söz konusu değildi.

 

Diğer mevzu. ON düğmesine basınca hız sabitleyen araç marka model var mı? Çünkü yine bildiğim ve kendi araçlarımdan tecrübe ettiğim ON düğmesine basıldığında sistem arka planda komut bekliyor, SET düğmesine basıldığında ise sistem aktif, hız sabitleniyor.

 

Yine bu hız konusunda bazı araçlar 30 km minimum hızı, bazıları 40 km minimum hızı baz alır.

 

Ek olarak RES konumu bazı araçlarda RESUME yani hafızadaki hıza geri dön. Sistem OFF düğmesinden iptal edilmediği, frene veya debriyaja basıldığı zamanlarda hafızadaki hıza geri dön anlamına gelmekte. Bazı araçlarda ise RESET yani sıfırla anlamına gelmektedir.

[Serkan Toker]

Güzel makale, elinize sağlık. Ancak neredeyse yarı yarıya azalan sürücü yorgunluğu ve %25 yakıt tasarrufu sağladığı yönündeki bilgilere katılmam mümkün değil. Bize öyle bir bilgi gelmedi..

[Metin Akbal]

5.5 litre ortalama tutturduğum yerde 5 litre CC ile geldim. %25 abartı ama yakıt tasarrufu sağladığını düşünüyorum  Bacak yorgunluğunu alıyor ama gece hakikaten tehlikeli.

 

 

[Servet Aydın]

5.5 litre ortalama tutturduğum yerde 5 litre CC ile geldim. %25 abartı ama yakıt tasarrufu sağladığını düşünüyorum [emoji4] Bacak yorgunluğunu alıyor ama gece hakikaten tehlikeli.
 
 

Kullanmayı bilmiyon sen

[Serkan Toker]

5 saat önce, Metin Akbal yazdı:

Merak ettiğim durum gaza basınca devre dışı kalan araç var mı? Marka model olarak. Çünkü her iki aracımda da bahsettiğiniz durum söz konusu değildi.

 

Siz frene bastığınız zaman da, hız sabitleyici otomatik olarak devreden çıkar. Ya da, gaza basmanız, bu sistemin devreden çıkması için yeterli olacaktır. Hatta bazı araçlarda debriyaja basıldığında bile, hız sabitleyici devreden çıkmaktadır

 

Bu yazıyı yazan kişi hız sabitleyicili araba kullanmamış bence.  Debriyaja bastığın anda hala sabit hızda gitmeye devam eden araba hız tuzağı filminde vardı benim hatırladığım..

9 dakika önce, Metin Akbal yazdı:

5.5 litre ortalama tutturduğum yerde 5 litre CC ile geldim. %25 abartı ama yakıt tasarrufu sağladığını düşünüyorum  Bacak yorgunluğunu alıyor ama gece hakikaten tehlikeli.

 

 

 

%25 yakıt tasarrufu abartı değil, klavye süsçmesidir, senin dediğin gibi %5 diyecekti bence..

[Mahmut Yurt]

2 saat önce, Serkan Toker yazdı:

 

Siz frene bastığınız zaman da, hız sabitleyici otomatik olarak devreden çıkar. Ya da, gaza basmanız, bu sistemin devreden çıkması için yeterli olacaktır. Hatta bazı araçlarda debriyaja basıldığında bile, hız sabitleyici devreden çıkmaktadır

 

Bu yazıyı yazan kişi hız sabitleyicili araba kullanmamış bence.  Debriyaja bastığın anda hala sabit hızda gitmeye devam eden araba hız tuzağı filminde vardı benim hatırladığım..

 

%25 yakıt tasarrufu abartı değil, klavye süsçmesidir, senin dediğin gibi %5 diyecekti bence..

Katılmamak elde değil ++++

[Okay Kaygusuz]

hız sabitleyici büyük icat kuruyon arabayı gidiyor.  yapandan kurandan bulandan allah razı olsun

benim en cok hosuma giden yokuş cıkarken sürekli geriye yatırıyor seni

 

[Çağlar Bayur]

hız sınırlayıcıyı daha çok seviyorum, sabit sürat, bünyem kaldırmıyor uzun yolda

[Servet Aydın]

hız sınırlayıcıyı daha çok seviyorum, sabit sürat, bünyem kaldırmıyor uzun yolda

Kangoo'nun sürücü koltuğuna geçenin ilk aktif ettiği şey dağların yollara indiği yerlerde

[Çağlar Bayur]

9 dakika önce, Servet Aydın yazdı:

18 dakika önce, Çağlar Bayur yazdı:

hız sınırlayıcıyı daha çok seviyorum, sabit sürat, bünyem kaldırmıyor uzun yolda

Kangoo'nun sürücü koltuğuna geçenin ilk aktif ettiği şey dağların yollara indiği yerlerde

granit düşsün kafana

ama kabul edelim floresandan iyi yol tutuyor

[Servet Aydın]

granit düşsün kafana
ama kabul edelim floresandan iyi yol tutuyor

Hamam graniti ise okey.

[Metin Akbal]

 

4 saat önce, Servet Aydın yazdı:

Kullanmayı bilmiyon sen

 

Arabanin canini mi alalim %50 olur mu ki ?

 

 

4 saat önce, Serkan Toker yazdı:

 

Siz frene bastığınız zaman da, hız sabitleyici otomatik olarak devreden çıkar. Ya da, gaza basmanız, bu sistemin devreden çıkması için yeterli olacaktır. Hatta bazı araçlarda debriyaja basıldığında bile, hız sabitleyici devreden çıkmaktadır

 

Bu yazıyı yazan kişi hız sabitleyicili araba kullanmamış bence.  Debriyaja bastığın anda hala sabit hızda gitmeye devam eden araba hız tuzağı filminde vardı benim hatırladığım..

 

%25 yakıt tasarrufu abartı değil, klavye süsçmesidir, senin dediğin gibi %5 diyecekti bence..

 

 

Benim yeni arabada debriyaja bastigin zaman hemen devredisi kalmiyor. Debrijaya uzun sureli basmada veya bosa almada devre disi. Tabi uzun sureli dedigim 5 sn basmiyorum. Saliselik. Rampa yukari iyi oluyor vites dusurunce yapistiriyor koltuga. Klavye surmesidir yoksa dedigin gibi %6492474939484 falan tasarruf olmasi lazim ?

 

Hiz sinirlayici yi da yagmurlu havada kullaniyorum.

[Mehmet Ozyurek]

İnişli çıkışlı yollarda yakıtı artırır.
Sabit hızda gitmeyi bilmeyenler için düz yollarda yakıtı düşürür.
Virajlı yollarda tehlikelidir.
Islakta karda buzda tehlikelidir.
Konfor odaklı bir donanımdır. Ben özellikle radar riski olan bölgelerde hız sınırlama niyetine kullanıyorum.

[Emre Şimşek]

İbizada vites D ya da S'de iken yokuşta sabit hızda gitme isteğiyle gaza sabit bastığımda  araç vites küçülterek daha çok yakmaya başlıyor. Ama hız sabitleyiciyle çıktığımda yine D'de iken optimum viteste 2000-2500 devir civarında tırmanıyor. Ezberimi bozdu resmen. O nedenle ben yokuş çıkarken de kullanmaya başladım. Tabi biraz daha ekonomi yapmak istersem hız sabitleyiciyi kapatıp vitesi sağa çekip manuel vitesle tırmanmam daha doğru olacaktır..

[Mehmet Ozyurek]

Bu arada.
Sabitlenen hızdan uzaklaşırsa. Mesela 100 sabitledik ama araç 90 ı geçemiyor yani 100 e ulaşamıyorsa devre dışı kalır.
Frene basınca, debriyaja basınca devre dışı kalır.
Biz düğmeden iptal edersek devre dışı kalır.
Gaza basıp hızlanmamıza müsade eder ancak devreden çıkmaz. Gazı bırakınca sabitlediğimiz hıza döner.

[Mustafa Arıkan]

Benim araçta gaza basıp ayarlanan hızın üzerinde şu kadar süre gidersen devre dışı kalır diye yazıyordu sanki kullanım klavuzunda. Sürenin ne kadar olduğunu hatırlamıyorum.

[Metin Akbal]

On 08.04.2018 at 04:25, Mustafa Arıkan yazdı:

Benim araçta gaza basıp ayarlanan hızın üzerinde şu kadar süre gidersen devre dışı kalır diye yazıyordu sanki kullanım klavuzunda. Sürenin ne kadar olduğunu hatırlamıyorum.

 

Bi deneyeyim. İlçeye giderken 50 ye sabitleyip 90 la gideyim nolcak bakayım

[Mehmet Ozyurek]

Ben de deneyeceğim bunu. Benim kullandığım araçlarda hiç başına gelmedi bu durum.