Xenon / bi-xenon far

[Selçuk Keleş]

Xenon far :

Işık dağılımının homojen ve kesilme çizgisinin keskin olması için mercekli elipsoidal projektörler kullanılır. Az da olsa reflektör tabanlı xenon far kullanan üreticiler de bulunmaktadır.

Çok güçlü bilgisayar ve özel yazılımlarla dizayn edilen projektör, gün ışığına yakın renkte ışık verebilen xenon ampulün optiğinden yasal düzenlemelerle belirlenen ışık dağılımını elde edebilmek için optimize edilir.

Günümüzde sayısı gittikçe azalan sadece kısa far olarak kullanılan tek işlevli xenon farlarda (xenon ampulün uzun ısınma süresi nedeni ile) ayrıca halojen uzun far reflektörü ve ampulü kullanılmaktadır.

Bi-xenon far :

Çift işlevi olan bu far, hem kısa hem de uzun far ışığını bir xenon ampulüyle bir elipsoidal projektörden üretebilmektedir.

Gelişen teknoloji sayesinde ateşleyici entegre edilmiş xenon ampul ve balast kullanılan bi-xenon farlar çok daha kısa sürede tam performans gösterebilmektedir.

Far dizaynına veya üreticinin tercihine göre, uzun far yakıldığında veya selektör yapıldığında ayrıca bulunan halojen uzun farlar da bi-xenon'a ek olarak çalışabilmektedir.

Yasal düzenlemelere uygun kısa ve uzun far ışık dağılımının elde edilebilmesi için projektör yüzeyinde performansa yönelik iyileştirmeler yapılmış ve daha büyük çapta mercek kullanılmıştır.

Elipsodial projektör ile mercek arasında bulunan hareketli siper küçük bir motor ile yukarı-aşağı hareket ettirilerek ışık dağılımı değiştirilir, kısa+uzun far geçişi sağlanır. Elektromotor ve siper en az 50.000 defa sorunsuz çalışabilecek yapıda üretilmektedir.

Xenon ampul :

Ampulün içine özel bazı metalik gazlar doldurulmuştur. Şçinde bulunan iki elektrotun arasında sıçrayan ark ile ışık elde edilir.

Halojen ampullerden 5 kat fazla (~3000 saat) ömüre sahip olan xenon ampulü, halojen ampullerden 2,5 kat fazla (~3200 lümen) ışık verebilmektedir.

Şlk çalışma gerilimi yaklaşık 23.000 volt olan ampulün tam performansına ulaşabilmesi için bir kaç sn. ısınması gerekmektedir.

Geliştirilen D1, D3 serisi xenon ampullerde 1000 volt ile çalışan ateşleyici entegre edilmiştir. Ateşleyici en az 100.000 defa sorunsuz çalışabilecek yapıda üretilmekte, balastı koruyan özel devresi ve yüksek gerilimi içinde barındıran yapısıyla güvenliği artırmakta, kapasitör kullanımı ile ampul daha kısa sürede tam performans göstermektedir.

Çevre dostu D3 ve D4 serisi ampuller ise civa kullanılmadan üretilmektedir. D1, D2, D3 ve D4 serisi ampuller değişen güç gereksinimleri ve soket yapıları nedeniyle özel balastlarıyla kullanılabilirler.

Xenon farlı araçlarda genellikle OEM üreticilerinin 4300K civarında renk ısısına sahip aşağıdaki standart xenon ampulleri kullanılmaktadır.

Daha detaylı bilgi için Ampul tipleri, resimleri ve teknik özellikleri linkini inceleyiniz.

Balast :

Xenon ampulün elektriksel gücünü sağlar.

Hava koşullarına ve -40

 

 

2010 ECE standartlarının çalışma dökümanlarını incelerken işe yarar bilgiler buldum.

Bu konuda çalışmalar başlamış durumda. D5 ve D6 ampuller için mevcut ECE standartlarında da değişiklikler, eklemeler, çıkarmalar yapılması gerekiyor çünkü mevcut düzenlemeler sadece D1, D2, D3 ve D4 tipi ampulleri içeriyorlar. 

En ciddi değişiklik ise artık balastın da ampulle birleşik olarak üretilecek olması.

Üzerinde çalışılan bir dökümandan toparladıklarım şu şekilde:

"Bu teklif en son yüksek verimli civasız teknoloji ile üretilen 25W 2000 lümen güce sahip D5 ve D6 ampulleri için hazırlanmıştır. Hedef şu anda halojen far ile donatılmış orta sınıf araçlarda kullanılması, ek cihazlar (far yıkama/otomatik seviye) gerektirmeden daha yüksek aydınlatma sağlanmasıdır.

D5 daha önceki D1 ve D3 kategorisine eklenecek yeni bir ampuldür. D1 ve D3'te ateşleyici ampule entegre ancak balast ayrı bir parçaydı. D5'te ise balast ta ampule entegre olacaktır. Böylece yüksek voltaj bağlantısı tamamen engellenmiştir ve sadece 12V girişi kullanılacaktır. D5 daha küçük bir ampul olduğundan daha küçük far hacimlerine uyarlanabilecek motosiklet farları için de ideal bir ampul olacaktır."

Teknik çizimlerde ve listede gördüğüm kadarıyla, D5'te duydan sonraki uzunluk 43 mm.'ye inmiş durumda. (D1/D3'te duydan sonraki uzunluk 55 mm.) Yani standart D2S merceğe takıldığı zaman odaklar tutmayacaktır. 

Duyu yine 32 mm. çapında yani diğer xenon ampullerle aynı çapta. Tırnakları farklı ve üç tane tırnak var. 

Balastı ile birlikte 31W tüketimi var. Renk ısısı 4300K. Gücü 2000 lümen.

"D6 daha önceki D2 ve D4 kategorisine eklenecek yeni bir ampuldür. Ateşleyici ve balast ayrı parçalar halinde olacaktır."

Teknik çizimlerde ve listede gördüğüm kadarıyla, D6'nın boyutları vs. dış görünümü D2S'ten farksız. Ancak arkın oluştuğu balonun içinde milimetrik farklılıklar var. Yani standart D2S merceğe takıldığı zaman odaklar tutmayacaktır. Zaten özel bir balastı da olmak zorunda.

Duyu yine 32 mm. çapında yani diğer xenon ampullerle aynı çapta. Tırnakları aynı. 

Renk ısısı 4300K. 25W tüketimi var. Gücü 2000 lümen

 

 

D9S - İki kademeli xenon ampul
D9S olarak adlandırılan yeni xenon ampul tipi iki farklı watt değeri ile çalışabilecek. 27 W çalışırken 2000 lümen, 35 W olarak çalışırken 3000 lümen üretebilecek. Bu ampul kısa/uzun (H4) amaçlı kullanılabilir. Belki mercekteki sipere ihtiyaç olmayabilir.

Klasik xenon ampulleri gibi 27.1 mm. uzaklıkta ark tüpü bulunacak ve duyu yine 32 mm çapında olacak ancak çentiğinin pozisyonu farklı. Arkın genişliği 0.8 mm'ye düşürülmüş durumda, bu D1S gibi ampullerde 1.1 mm'idi.

Özet kısmının çevirisi :
Bu teklif, modern far sistemleri için kısa arklı yüksek aydınlatmalı, çift seviyeli ışık kaynağı için hazırlanmıştır. Artırılmış ışık gücü sayesinde adaptif far sistemine yardımcı olacaktır ve daha küçük far tasarımına imkan sağlayacaktır.

Kaynak : http://www.unece.org/fileadmin/DAM/trans/doc/2015/wp29gre/ECE-TRANS-WP29-GRE-2015-02e.pdf

 

 

[Misafir]

Tam benim konum olmuş Eline sağlık.

[Süleyman Can Şahin]

Halojenden ayarında aydınlatan aracın orjinalinde olan mercekli aydınlatma xenon mu oluyor o zman . Bi xenonun aydınlatması daha mı iyi. 

[Çağlar Bayur]

mercek far içinde ayrı bir parça, içerdeki ampul halojen de olabilir xenon da. xenon ampul var ise zaten %99  unda mercek te vardır. mercek var ise xenon ampul olmayabilir ama