Adaptif (sürüşe uyumlu) far

[Selçuk Keleş]

Günümüz otomobillerinde kullanılan geleneksel farlar sabit yapısı nedeni ile hava ve yol koşullarına uyum sağlayamadığından yetersiz kalmaktadır. Sürekli aynı bölgeyi aydınlatan geleneksel farlar, virajlarda dönülen yönü, şehiriçinde köşeleri ve yayaları, otoyollarda yüksek hızdan dolayı görülmesi gereken uzun mesafeleri aydınlatamamaktadır.

Yapılan araştırmalar sonucunda, sürücülerin katettikleri toplam yolun %25'ini gece koşullarında katettikleri, ancak gece koşullarında meydana gelen ölümlü kaza adedinin gündüz koşullarından yaklaşık 2 katı fazla olduğu tespit edilmiştir.

Günümüz otomobilleri hız, dönüş açısı, eğim, yağış, aydınlık gibi değerleri sensörleri aracılığı ile rapor edebilmektedirler. Elde edilen bu verilerle "akıllı" farların yönlendirilmesi sonucunda ideal aydınlatmanın sağlanması mümkündür. GPS verilerinin değerlendirilmesi ise test aşamasındadır.

Tarihçe :

Daha gelişmiş farlar otomobil mühendislerinin en eski hayallerinden biriydi. Bilinen ilk sürüşe uyumlu far, 1948 yılında ABD'li Preston Thomas Tucker tarafından üretilen Tucker Torpedo'da kullanılmıştır. Ortada bulunan 3. far ön tekerleklerin açısına bağlı olarak sağa-sola dönebiliyordu. Bu otomobilden sadece 51 tane üretildi.

Avrupa'da bu konuda ilk ilerleme Fransa'da kaydedildi. 1967'de makyajlanan Citroen DS'te direksiyon yönüne göre dönebilen uzun farlar kullanıldı. Bu sistem yasal sınırlamalardan dolayı sadece uzun farlarda kullanılabildiği için diğer üreticiler tarafından pek ilgi görmedi.

Eureka E! 1403 projesi :

Bazı otomobil, far ve far ampulü üreticileri 1994 yılında "EUREKA Project E! 1403" projesinde otomobil aydınlatmasını geliştirmek amacı ile ortak çalışmalara başladılar.

2004 yılında biten projenin aşamaları aşağıdaki gibidir :

1. aşama (1994-1995) : Fizibilite çalışmaları, aydınlatmanın geliştirilmesi gereken özel sürüş koşullarının tespiti ve bu özel koşullar için gerekecek teknolojik yeterliliğin incelenmesi.

2. aşama (1996-1997) : Test örneklerinin hazırlanması, test ortamlarının kararlaştırılması, yapılan testlerin değerlendirilmesi ve sonuçların geliştirilmesi için yeni araştırmaların yapılması, onay işlemlerine hazırlık yapılması.

3. aşama (1998-1999 ve sonrası) : Sunumlar, mevcut otomobil aydınlatması yönetmeliklerinin düzenlenmesi için tekliflerin verilmesi ve uygulanması.

Proje bitiminde, tespit edilen farklı sürüş koşulları ve bunlara uyum sağlayan aşağıdaki ışık dağılımlarının geliştirilerek farlara uygulanması sonucuna varılmıştır.

Şehiriçi aydınlatması :

Caddenin genel aydınlığının sensörler ile tespiti, köşe dönüşlerinde bulunan yayaların daha iyi aydınlatılması, kavşaklarda daha geniş bir aydınlatma sağlanması konusunda çalışmalar devam etmektedir.

Daha geniş bir ışık deseni kullanılmalıdır, ancak yaya, bisikletli ve karşıdan gelen sürücünün ışıktan rahatsız olmaması gereklidir.

Trafik işaretleri, karşıdan gelen trafik yönünün aydınlatması düşük seviyede olabilir. Yaya ayak hizası ve zemin aydınlatması yüksek seviyede olmalıdır.

Yapılan testte 90

 

 

Anahtar kelimeler : adaptif far nedir, adaptif far nasıl çalışır, sürüşe duyarlı far nedir, sürüşe duyarlı far nasıl çalışır.