Debriyaj Kullanımı Hakkında

[Lemi Sam]

Arkadalar debriyaj pedalına basmak hakkında soru sormak istiyorum

1.Bazı sürücüler kırmızı ışıkta beklerken vitesi 1 e takıp ayağını debriyaja basılı tutuyor. Yeşil ışık yanınca hızlıca gitmek için.

Araba dururken sanıyorum en az 20 sn falan sürüyordur bu basış süresi

Bu zararlı mı acaba?

2. Araba hareket halindeyken debriyaja basıp aheste aheste vites değiştirmek, vites değiştirdikten sonra debriyajdan ayağını ahaeste aheste çekmek zararlı olabilir mi? Bir an önce ayağı debriyajdan kaldırmak mı daha faydalı.

3. Debriyaj balatası genelde normal kullanımda kaçbin km gitmesi gerekir?

[Rıfat Çakar]

Debrijaya ne kadar az basarsanız o kadar çok korursunuz. Aheste aheste vites değiştirirseniz bir süre yarım debriyaj yaparsınız yine zararlıdır. Debriyaj için bir süre yada kilometre vermek zor. Kullanıma bağlı bir olaydır. 5000 de de biter , 50000 de de biter , 250000 de de biter.

[Lemi Sam]

Debrijaya ne kadar az basarsanız o kadar çok korursunuz. Aheste aheste vites değiştirirseniz bir süre yarım debriyaj yaparsınız yine zararlıdır. Debriyaj için bir süre yada kilometre vermek zor. Kullanıma bağlı bir olaydır. 5000 de de biter , 50000 de de biter , 250000 de de biter.

İlaveten şu sorularıda irdelemek faydalı olabilir

1.Araçla seyrederken mesela 3.cü viteste 2500 devirle giderken birden trafik yavaşlar ve ben de yavaşlıyorum

devir 1500 lere kadar düşüyor. Bazen 1200 lere kadar devir düşüyor. Vites küçültmeye vakit kalmadan trafik hızlanınca ben de

gaz verip deviri arttırıyorum. Yol düz olursa sorun yok gibi geliyor bana.

Bu tür durumlarda yaptığım doğru mu?

Net olarak gözüm devir göstergesinde olmalı ve bilmem şu kadar devre düşünce mutlaka vites küçültmelimiyim?

Bu konuda sınır devri anlamında belli bir devir sayısı var mı?

2.En kritik durumlardan biri yine vites küçültme ile ilgili

mesela 2.ci viteste giderken devir 1000 e hatta 800 kadar düşüyor, bu durumda vites küçültmek gerekir mi 1 e almak gerekir mi?

1. ci vites zaten zor geçen bir vites, şanzımana zararı olur mu? 2.ci viteste gitmek mi sağlıklı?

3.Zaman zaman trafikte yokuş çıkarken ağır ağır ilerlerken, ayağınızı tamamen debriyajdan çekemiyorsunuz, her ana trafik durabilir diye yarım debriyaj yapmak gerekiyor, bir yandan mecbur kalıyorsunuz, bunun ne kadar zararı vardır debriyaja ya da şanzımana

[Serkan Toker]

Birinci sorunun cevabı için şöyle diyebiliriz...Debriyajı bıraktınız, tekerlekler ile motor arasında artık birebir mekanik bağlantı var..Eğer rölanti devrinden de aşağı düşürürseniz aracı zaten motordan gelen tıkırtılar ve sonrasında stop etme eğilimi sizi uyarır...Diğer türlü yavaşladınız ve tekrar hızlanmak için gaza bastınız, debriyaj tam kavrama durumunda olduğu için aşınması söz konusu değil...

İkinci soru için eğer aracınız 2. vites ile devam edebiliyorsa devam edin, yok vitesi 1. vitese almanız gerekiyorsa rahat geçiş için biraz daha yavaşlatmanızda fayda var...Turbo devrini yakalayana kadar tdci motor biraz zayıf kalabiliyor, hızlanması vakit alır..

Üçüncü soru durumunda ben biraz önümdeki aracın ilerlemesini bekleyip debriyajı tam bırakıp ilerlerim..Öndeki aracı tampon tampona takip etmeye gerek olmadığına göre yokuşta kavramayı yapıp yarım debriyaj yapmadan öndeki araca yaklaşmak daha kolay olacaktır...

[Mehmet Ozyurek]

Yıllar önce bu sorulmuş ve şu cevabı vermiştim..

Vitesi boşa alın, ayağınız dinlensin..

[Rıfat Çakar]

Araç kullanmayı eziyet haline getirmeden , aracı da üzmeden seyretmektir doğru olan.

1-) Vites düşürmek gerekir aslen ancak açılan trafikte vites düşseniz de tekrar yükselteceğiniz için gerek yok. Aracın zorlanıp zorlanmadığını anlarsınız zaten , duruma göre hareket edeceksiniz. Devir göstergesine baka baka araç kullanılmaz. Zamanla belli bir stiliniz oluşur zaten.

2-) Hızlanıyorsanız 1'e almayın gerek yok. Boşa da alabilirsiniz 2.vites de devam edebilirsiniz. 1. vitese atmak araç için sıkıntı olabiliyor.

3-) Bu tür durumlarda yakın takip etmemek en güzeli.

[Fatih Bayram]

Yıllar önce bu sorulmuş ve şu cevabı vermiştim..

Vitesi boşa alın, ayağınız dinlensin..

Atasözü gibi olmuş abi

[Misafir]

Direk debriyaj için zararlı olanları yazalım daha doğru olacak.

- Rampada kalkarken, yarım debriyaj ile bekleyip, kalkışı yapmak. Bunun yerine ya el freni ile kalkacaksınız, ya da ayağınızın hızına güveniyorsanız, ilk hamlede kavrama noktasını yakalayacaksınız.

- Motor freni ile yavaşlamak; gerek olmadıkça yapılmaması gerekiyor. Bunun yerine uygun fren mesafesi ile araç takip etmek, ya da kavşaklara yaklaşırken uygun hıza fren ile düşebilecek şekilde aracı kullanmak.

- Seyir halindeyken ayağın debriyaj üstünde olması : Sol ayağı, debriyajın yanındaki ayak koyma bölümüne alıştırmanız gerekiyor. Çok sıkışık trafik haricinde, ikinci vitesten sonra ayak sola yaslanmalı.

- Yavaşlarken önce debriyaja basıp, sonra fren yapmak ; Debriyajın kullanımı araca hareket verdirmek ya da duruken stop etmesini engellemek yönünde olmalıdır. Durma esnasında önce debriyaj kullanmak hem fren mesafesini uzatır hem de baskı balatanın ömründen yer. HAtta bazen hem debriyaja hem de frene basıp ışıklara yaklaşan oluyor. Doğru hareket ya ayak frende olup, son anda duruken debriyaja basılarak stop etme önlenir. Ya da debriyaja basılıp vites boşa alınır. Ayak sola alınır. Fren ile yavaşlama sağlanır.

- Araç hareketliyken ayağın farkında olmadan debriyajda kalması; Bu genelde vites atarken olur. Gaza bastığınızda araç hızlanmaz ama devir yükselir. Oysa ki debriyaj bırakılmış olsa hem araç birden ileri fırlamaz hem de boşuna bağırmadan konforlu yolculuk yapılır. Baskı balata üzerindeki yük nedeni ile yıpranma da ayrıca değerlendirilmeli.

Baskı balatanın ömrü genelde değişir ama en uzun kullanımda 120.000km civarında bitme belirtilerini gösterecektir.

- Dİzel araçlarda birinci vites, benzinli araçlarda ki gibi değildir. Benzinli araçlarda 1. vites hareket vitesidir ve durma noktasına gelmeden kullanılması gerekmez. Araç durma noktasına gelmezse ve dik bir rampada değilseniz, araç zaten iki ile kendini toparlar. Ancak dizel motorlar turbo takviyesi ile çalıştığından, birinci vites gerektiğinde kullanılır ve benzinli araçlara göre çok daha rahat 1. vitese geçer. Örneğin rampa yukarı 70 derece viraj almanız lazım ve hızınız yavaş. Turbonun devreden çıktığı 1800'lü devirlerde, aracı 1. vitese almazsanız dizel motor silkelemeye başlar ve iki ile zaten o virajı dönemezsiniz. Böyle durumlarda bire alıp, turbonun devrine aracı ulaştırmak gereklidir. Bu gibi durumlarda devir göstergesinin bir önemi yoktur. Araç gitmeyeceği için zaten durumu anlarsınız.

Saygılarımla.

[Anil Berke Kavraal]

kötü ama motor freni çok keyifli geliyor bana ... yaptığımda zevk alıyorum hep o arabanın hınnnnn diye bağırması hoşuma gidiyor

[Misafir]

kötü ama motor freni çok keyifli geliyor bana ... yaptığımda zevk alıyorum hep o arabanın hınnnnn diye bağırması hoşuma gidiyor

Ben de düz vitesli araç kullanırken yapardım/hala da yaptığım oluyor düz vites kullandığım araçlarda ancak, sürekli yapmamak lazım. Yeri gelir aracı daha hızlı durdurmak, yeri gelir keyif almak için yapılabilir tabi ama maloduğu şeyi bilerek kontrollü olarak yapmak en doğru olanı.

Saygılarımla.

[Ayhan Şentürk]

Arkadalar debriyaj pedalına basmak hakkında soru sormak istiyorum

1.Bazı sürücüler kırmızı ışıkta beklerken vitesi 1 e takıp ayağını debriyaja basılı tutuyor. Yeşil ışık yanınca hızlıca gitmek için.

Araba dururken sanıyorum en az 20 sn falan sürüyordur bu basış süresi

Bu zararlı mı acaba?

2. Araba hareket halindeyken debriyaja basıp aheste aheste vites değiştirmek, vites değiştirdikten sonra debriyajdan ayağını ahaeste aheste çekmek zararlı olabilir mi? Bir an önce ayağı debriyajdan kaldırmak mı daha faydalı.

3. Debriyaj balatası genelde normal kullanımda kaçbin km gitmesi gerekir?

1-Arabanın vitesi boşta olsa dahi debriyaja basıldığında debriyajın ömrünü etkileyemeyecek derecede sürtünme olur. Vites boşta ike debriyaj bırakıldığında kavrama gerekleşir fakat araba viteste olmadığı için tekerleklere iletilen kuvvet şanzımandaki yatak sürtünmeleri kadardır. Eski arabalarda yatak sürtünmeleri fazla olduğu için arac boşta dahi olsa debriyaja basıp çektiğimizde araba hafif sallanabilir.

2-Araba hareket halinde ve vitesteyken debriyajdan ayağınızı yavaş çektiğinizde sürtünme miktarı gaz pedalına bağlıdır.

Ayağınızı gazdan çektiyseniz motor devri düşmek isterken teketleklerden gelen kuvvet motoru çevirmek ister ve arada balata sürtünür. Sabit gazda ise iki taraf aynı hızda döndüğü için sürtünme olmaz.

Ayağınızı debriyajdan çekerken hafif gaz verip debriyajı yarım saniye gibi bir sürede çekmeniz en sağlıklısı.

Şöyle anlatsam daha iyi anlaşılır sanırım.

iki elinizde birer tencere kapağı olsun. İkiside aynı hızda döndüğü anda birbirine bastırırsanız kavrama anında sürtünme olmaz.

Birini motor olarak düşünüp hızdı dönrürüp kavrama yaptırmaya çalıştığınızda aynı hızla gelene kadar sürtünme olur. Hız farkı nekadar fazla ise okadar fazla sürtünme olur.

Atıyorum, 3. vitesten 4. vites taktığınızda 70 km hızda motorun 2000 devire düşeceğini bilirsiniz. Eğer gaz pedalıyla motoru 2000 devire getirirseniz debriyajı sertte bıraksanız hız farkı olmadığından sürtünme olmaz.

3- Kullanıma göre değişir. 30000 km'de de biter 150000 km'de gidebilir. Şehir içinde çok sert kullanılırsa erken bitebilir. Şehirler arası yollarda pek fazla vites değiştirilmediği için çok fazla aşınmaz.

Dip not olarak bazı eklemeler yapayım.

Eğer debriyaj balatanızın bitmek üzere olduğunu farkederseniz aracınızı çok daha yumuşak kullanın. Sürtünme artıp debriyaj balatası ısındıkca sürtünme katsayısı değişir ve daha az kavramaya başlar ve daha hızlı aşınmaya başlar.

Çok dik bir yokuşta kalkış yapmanız gerekiyorsa yarım debriyaj ile yavaş yavaş kalkıp balatayı çok fazla aşındırmak yerine debriyajı biraz daha sert bırakıp hafif patinaj ile kalkabilirsiniz. Araba patinaja geçtiğinde debriyaj kavramış demektir ve sürtünme, ısınma ve aşınması durur.

Birde bilinen bir yanlış veya bilinmeyen birşey daha ekliyeyim.

Genelde 1. viteste debriyaj yumuşak bırakılır. Sert bırakılırsa ya patinaj çeker yada araba kendini ani olarka ileri atar ve rahatsız eder.

Üst viteslerde ise debriyaj rasgele bıkılır, araba çok fazla sarsılmaz.

Aslında hangi viteste olursa olsun debriyaj balatasına motordan sabit güç gelir.

4. veya 5. vitesteki gibi 1. viteste debriyajı rasgele bıraktığınızda 1. viteste sert kalkış yapmış gibi olursunuz ama lastikler patinaj çekerek sigorta gibi debriyaja gelen yükü azaltır. 5. viteste patinaj çekemeyip 1. vitese göre çok daha fazla aşınır. Asıl önemli olan üst viteslerde daha dikkatli olmaktır. Viteslerin büyük olmasından dolayı sarsıntı hissedilmiyor..

[Lemi Sam]

Ben de düz vitesli araç kullanırken yapardım/hala da yaptığım oluyor düz vites kullandığım araçlarda ancak, sürekli yapmamak lazım. Yeri gelir aracı daha hızlı durdurmak, yeri gelir keyif almak için yapılabilir tabi ama maloduğu şeyi bilerek kontrollü olarak yapmak en doğru olanı.

Saygılarımla.

motor freninin balatayı eskitme nedeni nedir acaba?

Direk debriyaj için zararlı olanları yazalım daha doğru olacak.

- Rampada kalkarken, yarım debriyaj ile bekleyip, kalkışı yapmak. Bunun yerine ya el freni ile kalkacaksınız, ya da ayağınızın hızına güveniyorsanız, ilk hamlede kavrama noktasını yakalayacaksınız.

- Motor freni ile yavaşlamak; gerek olmadıkça yapılmaması gerekiyor. Bunun yerine uygun fren mesafesi ile araç takip etmek, ya da kavşaklara yaklaşırken uygun hıza fren ile düşebilecek şekilde aracı kullanmak.

- Seyir halindeyken ayağın debriyaj üstünde olması : Sol ayağı, debriyajın yanındaki ayak koyma bölümüne alıştırmanız gerekiyor. Çok sıkışık trafik haricinde, ikinci vitesten sonra ayak sola yaslanmalı.

- Yavaşlarken önce debriyaja basıp, sonra fren yapmak ; Debriyajın kullanımı araca hareket verdirmek ya da duruken stop etmesini engellemek yönünde olmalıdır. Durma esnasında önce debriyaj kullanmak hem fren mesafesini uzatır hem de baskı balatanın ömründen yer. HAtta bazen hem debriyaja hem de frene basıp ışıklara yaklaşan oluyor. Doğru hareket ya ayak frende olup, son anda duruken debriyaja basılarak stop etme önlenir. Ya da debriyaja basılıp vites boşa alınır. Ayak sola alınır. Fren ile yavaşlama sağlanır.

- Araç hareketliyken ayağın farkında olmadan debriyajda kalması; Bu genelde vites atarken olur. Gaza bastığınızda araç hızlanmaz ama devir yükselir. Oysa ki debriyaj bırakılmış olsa hem araç birden ileri fırlamaz hem de boşuna bağırmadan konforlu yolculuk yapılır. Baskı balata üzerindeki yük nedeni ile yıpranma da ayrıca değerlendirilmeli.

Baskı balatanın ömrü genelde değişir ama en uzun kullanımda 120.000km civarında bitme belirtilerini gösterecektir.

- Dİzel araçlarda birinci vites, benzinli araçlarda ki gibi değildir. Benzinli araçlarda 1. vites hareket vitesidir ve durma noktasına gelmeden kullanılması gerekmez. Araç durma noktasına gelmezse ve dik bir rampada değilseniz, araç zaten iki ile kendini toparlar. Ancak dizel motorlar turbo takviyesi ile çalıştığından, birinci vites gerektiğinde kullanılır ve benzinli araçlara göre çok daha rahat 1. vitese geçer. Örneğin rampa yukarı 70 derece viraj almanız lazım ve hızınız yavaş. Turbonun devreden çıktığı 1800'lü devirlerde, aracı 1. vitese almazsanız dizel motor silkelemeye başlar ve iki ile zaten o virajı dönemezsiniz. Böyle durumlarda bire alıp, turbonun devrine aracı ulaştırmak gereklidir. Bu gibi durumlarda devir göstergesinin bir önemi yoktur. Araç gitmeyeceği için zaten durumu anlarsınız.

Saygılarımla.

1800 lü devirlerde 2 vitesten 1 e takmak mı gerekiyor? Bu yüksek bir devir degilmi 1. ci vites için 2500 lere karşı gelecektir.

Daha düşük olması gerekmezmi

Mesela 2. viteste 1000 devire düşersek 1 e almak uygun olur diyebilirmiyiz?

Böyle bir tahmini devir sayısı vermek mumkunmu?

[Misafir]

motor freninin balatayı eskitme nedeni nedir acaba?

1800 lü devirlerde 2 vitesten 1 e takmak mı gerekiyor? Bu yüksek bir devir degilmi 1. ci vites için 2500 lere karşı gelecektir.

Daha düşük olması gerekmezmi

Mesela 2. viteste 1000 devire düşersek 1 e almak uygun olur diyebilirmiyiz?

Böyle bir tahmini devir sayısı vermek mumkunmu?

Motor freninden kastımız, aracı yavaşlamasına debriyajı kavramada tutarak yardım etmek. Bu şekilde baskı balatanız hem güç altına girer.

Devir olayı ise aslında rakamlardan bağımsız değerlendirilmeli. Benim verdiğim örnek, rampa yukarı çıkarken, virajlı bir yol içindi. Yani aracınız eğer turbodan çıktıysa, zaten rampa dolayısı ile hızla devir kaybedecek. Siz vitesi 1'e alana kadar kaybedeceği devri düşünerek belirttim.

Dizel bir araç kalkış haricinde hiçbir viteste 1.000d/d'ya düşürülmez. Böyle araç kullanımı dizel için uygun değildir. 1.000d/d'ya araç düşmez zaten düz yolda diye biliyorum. Benzinli araç yüksek vites, düşük devirde çoğu zaman kendini toparlar. Herkesin başına gelmiştir ilk araç kullanırken. Belki zaman zaman da bazen yapılabilir. Araç ile ışığa yaklaşırsınız, vites düşerken, 3'te kalır. O sırada trafik hareket eder. Siz de etraf rahatsa 3. vitesle biraz zorlansanız bile aracı hareket ettirebilirsiniz. Bu durum benzinli araçlar için mümkün. Dizel araçta turbo haricinde güç (tork) benzinli araçlara göre azdır. Bu yüzden aracın ağırlığını turbosuz kaldırmaları zordur. Araç düşük devirde kalırsa kendini toparlaması uzun sürer, bazen de yolun durumuna göre devir düşerek silkeler. Bu yüzden turbolu araçlarda kullanım mantığı, mümkün olan en kısa sürede turbo devirlerine ulaşmak ve turbonun gücünü verdiği son devir aralığını çok aşmadan aracı kullanmaktır. Turbonun devreden çıktığı yüksek devirlerde yine aracın güç eğrisi, kalkıştaki gibi aşağı döner. İvmelenmesi düşer. Benzinli de ise tork aralığı dizeller gibi kısa değildir ve maksimum tork daha yüksek devirlerde alınır. Maksimum tork devrini geçtiğinizde ivmelenmedeki düşüş turbolar gibi olmadığından benzinli araçlar uzun mesafede dizel araçlardan daha yüksek hıza çıkarlar. Bu avantajlarını ise rampalarda çok daha düşük devirlerde çok daha yüksek tork üreten dizel araçlara terkettiklerinden, ülkemizin genellikle virajlı ve rampalı yollarında, küçük motorlu dizeller, büyük motorlu benzinlilere kafa tutarak yol alır, aynı parkuru çok daha çabuk alırlar.

Saygılarımla.

[Lemi Sam]

Motor freninden kastımız, aracı yavaşlamasına debriyajı kavramada tutarak yardım etmek. Bu şekilde baskı balatanız hem güç altına girer.

Devir olayı ise aslında rakamlardan bağımsız değerlendirilmeli. Benim verdiğim örnek, rampa yukarı çıkarken, virajlı bir yol içindi. Yani aracınız eğer turbodan çıktıysa, zaten rampa dolayısı ile hızla devir kaybedecek. Siz vitesi 1'e alana kadar kaybedeceği devri düşünerek belirttim.

Dizel bir araç kalkış haricinde hiçbir viteste 1.000d/d'ya düşürülmez. Böyle araç kullanımı dizel için uygun değildir. 1.000d/d'ya araç düşmez zaten düz yolda diye biliyorum. Benzinli araç yüksek vites, düşük devirde çoğu zaman kendini toparlar. Herkesin başına gelmiştir ilk araç kullanırken. Belki zaman zaman da bazen yapılabilir. Araç ile ışığa yaklaşırsınız, vites düşerken, 3'te kalır. O sırada trafik hareket eder. Siz de etraf rahatsa 3. vitesle biraz zorlansanız bile aracı hareket ettirebilirsiniz. Bu durum benzinli araçlar için mümkün. Dizel araçta turbo haricinde güç (tork) benzinli araçlara göre azdır. Bu yüzden aracın ağırlığını turbosuz kaldırmaları zordur. Araç düşük devirde kalırsa kendini toparlaması uzun sürer, bazen de yolun durumuna göre devir düşerek silkeler. Bu yüzden turbolu araçlarda kullanım mantığı, mümkün olan en kısa sürede turbo devirlerine ulaşmak ve turbonun gücünü verdiği son devir aralığını çok aşmadan aracı kullanmaktır. Turbonun devreden çıktığı yüksek devirlerde yine aracın güç eğrisi, kalkıştaki gibi aşağı döner. İvmelenmesi düşer. Benzinli de ise tork aralığı dizeller gibi kısa değildir ve maksimum tork daha yüksek devirlerde alınır. Maksimum tork devrini geçtiğinizde ivmelenmedeki düşüş turbolar gibi olmadığından benzinli araçlar uzun mesafede dizel araçlardan daha yüksek hıza çıkarlar. Bu avantajlarını ise rampalarda çok daha düşük devirlerde çok daha yüksek tork üreten dizel araçlara terkettiklerinden, ülkemizin genellikle virajlı ve rampalı yollarında, küçük motorlu dizeller, büyük motorlu benzinlilere kafa tutarak yol alır, aynı parkuru çok daha çabuk alırlar.

Saygılarımla.

Açıklamalar için teşekkür ederim.

Şunu da sorabilir miyim

Araç rafik tıkanınca 2. viteste 1500 devire geldi diyelim. Bu esnada 1 emi almam lazım, 1 e gecermi vites bu devirde?

Benzinlilerde çok zor bu olay

TDCI motorlarda kolayca geciyor mu tavsiye edilen bu mudur?

[Murat Gedik]

Açıklamalar için teşekkür ederim.

Şunu da sorabilir miyim

Araç rafik tıkanınca 2. viteste 1500 devire geldi diyelim. Bu esnada 1 emi almam lazım, 1 e gecermi vites bu devirde?

Benzinlilerde çok zor bu olay

TDCI motorlarda kolayca geciyor mu tavsiye edilen bu mudur?

Ben Connect kullanırken 2. viteste ve 3. viteste 1500 devire düşse bile araç önümde yokuş yoksa, yol nispeten düzse vites küçültmüyorum. Gaza yavaş yavaş basınca araba kendisini tekrar topluyor. Daha hızlıda basılabilir fakat aracın yakıt tüketimini olumsuz etkiler.