Tork ile Beygir Gücü Arasındaki İlişki

[Çağlar Bayur]

Diesel motor, max. devri düşüktür , aslında devire oranla verimsizdir, ancak aşırı beslemeye sorunsuz yanıt verir, yakıt sıkışarak patladığı için sıkıştırma oranı yüksektir, Teoride, devamlı yakıt yollarsanız, sonsuz devire gider ve parçalanır gibi de çok değişik bir yapısı vardır . Sıkıştırma oranı yüksek demek piston en üst noktada iken, içeride kalan hacmin olabildiğince az olmasıdır.

[Guest Mertol Kip]

Tork ve beygir gücü için bir borunun içerisinden geçen rüzgar benzetmesi yapabiliriz. Eğer borunun içinden geçen hava ne kadar hızlı ise o kadar yüksek güç elde edersiniz. Ama borunun içerisine ne kadar çok hava sığdırabilirsinizde o kadar yüksek tork elde edersiniz.

Motorin benzine göre daha yüksek ısılarda patladığı için hava daha fazla sıkıştırılıyor.. daha yüksek ısılarda düzenli patlama sağlanabiliyor.. Daha fazla sıkıştığı için de itme gücü daha fazla oluyor...

Hade len.. Tam tersi.. Benzin daha yanıcı bir solventtir.

Benzinli ve dizel motorların karşılaştırılması çok adaletsiz bir yaklaşım. Eğer illede karşılaştıracağım derseniz o zaman öncelikle dizelin üzerindeki turboyu sökmeniz lazım.

Sıkıştırma oranı yüksek demek piston en üst noktada iken, içeride kalan hacmin olabildiğince az olmasıdır.

Sanada hade len.

Piston krangın dönmesi ile silindirin içerisinde en üst ve en alt nokta arasında sürekli olarak yukarı aşağı dikey düzlemde hareket eder. En üst noktasından en alt noktasına kadar ilerlerken içerisine hava alır. Sonrada ikinci dönüş esnasında bu içine aldığı havayı sıkıştırır. İşte içine aldığı havayı ne kadar sıkıştırdığını sıkıştırma oranından anlarız. Silindir en üst noktaya geldiğinde dahi yanma odası olarak tabir edilen küçük bir bölüm kalır. Dolayısı ile;

Sıkıştırma oranı = (Yanma odası + Silindir hacmi) / yanma odası olarak formüle edilir.

Hımmm, anladım, o zaman motor daha yüksek ısı ve basınca maruz kaldığı için dizel motorlarlarda kullanılan materyaller benzinlilere göre biraz daha sağlam diyebilir miyiz?

Kesinlikle.

[Saygın Can Oğuz]

Peki dizel araçların 3-4bin tl daha pahalı olmasının sebebi bu sağlam yapıları mı?

[Çağlar Bayur]

Hade lem , atmosferik motoru açsak, üst kapağı yanma odası tarafından taşlasak, takınca sıkıştırma oranı artar mı? Formüldeki yanma odası hacmi bölen kısmında, yani...

Ben servisteyken böyle müşteri severdim, işten anlasın ki, rahatça anlaşalım, az da kıl olucak tabii ki zevki çıksın.

Maliyet konusunda: malzemenin alaşımı, extra turbo vs. ekipmanlar, yüksek basınçlı enjektrörler + müşteri talebi gündeme gelince, daha pahalı olması şu andaki teknolojide normal. Turbo-kompresörlü benzinliler de pahalıdır.

[Mustafa Tüfekçi]

dizelciler turboyu intercooler ı söksünde bakalım kimin dizeli iyi gidiyor

1.6 benzinli bir motor 80 -120 arası (normal koşullarda) güç üretiyor genelde. benziliyi biraz beslerseniz 1.6 da minumum 100-110 hp alırsınız heralde. ki benzinli turboların torku dizelden hiç aşağı kalmıyor.

dizeli koşturan bence beslemesi.

dizel olup turbo olmayınca beygir sahibi olamıyor torkuda benzinliye pek üstünlük sağlayamıyor

[Guest Yunus G]

Mustafa +1 ama biz benzinliler asla dizelin yaptıgı km yapamıyoruz onuda çözdükmü deyme keyfime

[Guest Mertol Kip]

Peki dizel araçların 3-4bin tl daha pahalı olmasının sebebi bu sağlam yapıları mı?

Sadece sağlam yapıları değil. Aynı zamanda turboydu intercoolerdı falan filan bir sürü ek donanım var arabada..

Hade lem , atmosferik motoru açsak, üst kapağı yanma odası tarafından taşlasak, takınca sıkıştırma oranı artar mı? Formüldeki yanma odası hacmi bölen kısmında, yani...

Ben servisteyken böyle müşteri severdim, işten anlasın ki, rahatça anlaşalım, az da kıl olucak tabii ki zevki çıksın.

Neye hade lem dedin onu anlamadım. O formülü okuyan herkes zaten kapağı taşlarsan yanma odasının hacmi küçüleceği için sıkıştırma oranının artacağını anlar. Senin yazdığın o değildi ki.. Bir kapağı taşlayıp yanma odasını küçültmek sureti ile sıkıştırma oranını arttırmak başka konu, "Sıkıştırma oranı yüksek demek piston en üst noktada iken, içeride kalan hacmin olabildiğince az olmasıdır." demek başka konu. Sıkıştırmayı arttırman için illaki kapağı taşlaman gerek diye bir kural yok. Kompresyon yüksekliği fazla olan piston kullanırsın kapağı taşlamamana rağmen sıkıştırma oranın artar..

Bende servislerdeki çıtır servis danışmanlarını severim.. Hem anlamazlar hemde güzeldirler.. Gerçi artık geneli kadayıf oldu ya neyse..

[Rıdvan Ergün]

Bir makara düşünün. Ucuna ağırlık bağlı ve bir kol yardımıyla makarayı çevirerek ağırlığı yukarı doğru kaldırıyoruz.

Şimdi örneğin ben bu makaranın ucuna 80 kilograma kadar ağırlık bağlı olduğunda makarayı çevirebiliyor ve birim yüksekliğe ulaştırabiliyorum.

Siz ise 100 kilogram ağırlığı çevirip birim yüksekliğe kaldıracak güce sahipsiniz. Yani benim tork gücüm 80, sizin tork gücünüz ise 100.

Fakat birim zaman içersinde ben bu kaldırma işini 5 kere tekrar edebiliyorum. Yani 5 X 80 = 400

Siz ise 100 kilogramla bu işi aynı sürede 3 kere yapabiliyorsunuz. Yani 3 X 100 = 300

O halde benim beygir gücüm 400, sizin beygir gücünüz ise 300.

Beygir gücü düz yolda yapabileceğiniz maksimum hızı,

tork gücü ise rampada hız kaybetmeme ve çabuk toparlanmayı belirler.

[Ercan Çakır]

QUOTE(Mehmet Özyürek @ 07.10.09 - 20:57)

Motorin benzine göre daha yüksek ısılarda patladığı için hava daha fazla sıkıştırılıyor.. daha yüksek ısılarda düzenli patlama sağlanabiliyor.. Daha fazla sıkıştığı için de itme gücü daha fazla oluyor...

Hade len.. Tam tersi.. Benzin daha yanıcı bir solventtir.

Benzinli ve dizel motorların karşılaştırılması çok adaletsiz bir yaklaşım. Eğer illede karşılaştıracağım derseniz o zaman öncelikle dizelin üzerindeki turboyu sökmeniz lazım.

çok doğru benzin motorinden daha yanıcıdır fakat dizel motorların çalışma prensipleri gereği havayı motorinin tutuşma sıcaklığına getirmektir amaç, bundan dolayı basıç artımı yapılır, ve ayrıca bildiğim kadarı ile motorinin yanma tepkime sonrası açığa çıkardığı enerji benzinden çok daha fazla.. bundan dolayıdapistona uygulanan bileşik kuvvet fazla olmaktadır. yine bildiğim kadarıyla dizeldeki yüksek kuvveti kontrol altına alabilmek , parçaların ataletini dengeleyebilmek çok zordur. devirleride düşük olma sebeplerinden biride budur...

e tabi turboyu sökerseniz traktöre uygun motoru bulursunuz sanıyorum:)

[Ercan Çakır]

Sadece sağlam yapıları değil. Aynı zamanda turboydu intercoolerdı falan filan bir sürü ek donanım var arabada..

Neye hade lem dedin onu anlamadım. O formülü okuyan herkes zaten kapağı taşlarsan yanma odasının hacmi küçüleceği için sıkıştırma oranının artacağını anlar. Senin yazdığın o değildi ki.. Bir kapağı taşlayıp yanma odasını küçültmek sureti ile sıkıştırma oranını arttırmak başka konu, "Sıkıştırma oranı yüksek demek piston en üst noktada iken, içeride kalan hacmin olabildiğince az olmasıdır." demek başka konu. Sıkıştırmayı arttırman için illaki kapağı taşlaman gerek diye bir kural yok. Kompresyon yüksekliği fazla olan piston kullanırsın kapağı taşlamamana rağmen sıkıştırma oranın artar..

Bende servislerdeki çıtır servis danışmanlarını severim.. Hem anlamazlar hemde güzeldirler.. Gerçi artık geneli kadayıf oldu ya neyse..

piston üst ölü noktada iken geri kalan hacime yanma odası denmiyormuydu??? eger öyle ise kapağı taşlarsak yanma odasının hacmi nasıl küçülecek??

[Tolga Canvar]

Bildiğim ve anladığım kadarıyla Tork:Dönme kuvveti, Bg:Doğrusal kuvvet.

[Mehmet Göktürk]

Güç: Birim zamanda iş yapabilme kapasitesi

Tork: Açısal kuvvet, döndürme kuvveti

güç ile kuvveti karıştırmayın. sosyal açıdan benzese da teknik açıdan farklıdır.

burada çok unutulan birşey tork devridir. tork devri düşükse aracın o torktaki gücü dakikada çevirdiği güce bağlı olduğundan düşer.

mesela 200 NM 2000 devirdeki güç ile 100 NM 4000 devirdeki güç aynıdır. dolayısı ile aynı hızda rampa tırmanır.

7 Ekim 2009 tarihinde Mehmet G tarafından düzenlendi

[Guest Mertol Kip]

çok doğru benzin motorinden daha yanıcıdır fakat dizel motorların çalışma prensipleri gereği havayı motorinin tutuşma sıcaklığına getirmektir amaç, bundan dolayı basıç artımı yapılır, ve ayrıca bildiğim kadarı ile motorinin yanma tepkime sonrası açığa çıkardığı enerji benzinden çok daha fazla.. bundan dolayıdapistona uygulanan bileşik kuvvet fazla olmaktadır. yine bildiğim kadarıyla dizeldeki yüksek kuvveti kontrol altına alabilmek , parçaların ataletini dengeleyebilmek çok zordur. devirleride düşük olma sebeplerinden biride budur...

e tabi turboyu sökerseniz traktöre uygun motoru bulursunuz sanıyorum:)

Sapla samanı birbirine karıştırmamak lazım. Eğer yüksek sıkıştırmalı motor yapıp benzine uygun şekilde tasarlarsanız benzin ile de aynı sonucu alırsınız. Ancak benzin için böyle birşeyin yapılmasına gerek yok, zira uygun benzin+hava karışımını 8-9 kat sıkıştırdığınızda bujinin yaratacağı ufacık bir kıvılcım ile bile patlayabiliyor. Eğer illede bujisiz araba yapacağım diyorsanız Toyota şu an onun test sürecini yürütüyor. Yanlış hatırlamıyorsam 16/1 sıkıştırma oranlı bujisiz benzinli motor testi yapıyorlar.

Çıkan enerji daha fazla değil dizelde. Benzinide aynı oranda sıkıştırıp o basınç altında yanmasını sağlar birde üzerine turbo besleme ile aşırı hava+yaktı gönderirseniz alacağınız sonuçlar mazotun asla yetişemeyeceği değerlere ulaşır.

Devirin düşük olmasının nedeni yanma şiddetinin sadece basınç altında olması. Deviri yükselttiğinizde üst ölü noktadaki mazotun basınç altında kaldığı süre kısaldığı için o sürede patlayıp tekrar dolup tekrar patlaması ile elde edilen güç hem çok verimsiz (yanma açısından) hemde çok kirli oluyor. Bugünkü teknoloji ile olmuyor kısacası. Yarın ne getirir bilinmez.

piston üst ölü noktada iken geri kalan hacime yanma odası denmiyormuydu??? eger öyle ise kapağı taşlarsak yanma odasının hacmi nasıl küçülecek?? :lol2:

Piston üst ölü noktadayken pistonun üstünde kalan hacime yanma odası denir. Eğer siz kapağı taşlarsanız yanma odasının hacmini küçültürsünüz. Çünkü kapak yüksekliği düşer. Portakalı ortadan kesin. İç tarafını mideye indirdikten sonra içine su koyup ölçün. Sonra ufak bir kısmını daha dilim şeklinde kesin. Ve bir daha ölçün. Son hali daha az su alacaktır.

mesela 200 NM 2000 devirdeki güç ile 100 NM 4000 devirdeki güç aynıdır. dolayısı ile aynı hızda rampa tırmanır.

Ama daha çok tüketir.

[Engin Ünal]

dizelciler turboyu intercooler ı söksünde bakalım kimin dizeli iyi gidiyor

1.6 benzinli bir motor 80 -120 arası (normal koşullarda) güç üretiyor genelde. benziliyi biraz beslerseniz 1.6 da minumum 100-110 hp alırsınız heralde. ki benzinli turboların torku dizelden hiç aşağı kalmıyor.

dizeli koşturan bence beslemesi.

dizel olup turbo olmayınca beygir sahibi olamıyor torkuda benzinliye pek üstünlük sağlayamıyor

Benim bir arkadaşta 1.4 benzinli ve turbolu bir araç var tam 170 beygir.

[Mustafa Tüfekçi]

Benim bir arkadaşta 1.4 benzinli ve turbolu bir araç var tam 170 beygir.

dynoda 192 ps çıkan 1.4tsi bilirim

[Rıdvan Kocabaş]

eski turbosu olmayan dizelleri düşündüğümüzde çok ağırlardı demek ki turbo bu olayı aşırı güçlendiriyor :lol2: şuanki kullandığımız benzinli araçta atmosferik motor yerine turbo olsa dizellerden güçlü olur mu ?

[Fatih Mehmet Uslu]

eski turbosu olmayan dizelleri düşündüğümüzde çok ağırlardı demek ki turbo bu olayı aşırı güçlendiriyor :lol2: şuanki kullandığımız benzinli araçta atmosferik motor yerine turbo olsa dizellerden güçlü olur mu ?

Olmalı bence ki vardır da.ör;subaru impreza, mits. evo.daha güçlü olanlar da vardır olmayanlarda. Büyük bir turbo kullanıp ecu sunuda bu turboya göre programlayıp çok yüksek tork ve güç elde etmek mümkün. Ancak çok yakar, motor standart haliyle bu torka dayanamayabilir o başka bi konu. Zaten böyle bi işe kalkışan motor içinde gerekli takviyeyi yapacaktır. Hem yüksek tork hemde yüksek devir ve yüksek güç bence çok da keyifli olur.

[Mustafa Tüfekçi]

eski turbosu olmayan dizelleri düşündüğümüzde çok ağırlardı demek ki turbo bu olayı aşırı güçlendiriyor şuanki kullandığımız benzinli araçta atmosferik motor yerine turbo olsa dizellerden güçlü olur mu ?

zetec 1.6 turboya dayanabilirse minumum 120 hp 200 torku kesin olur diyorum ya dizelin gücü aşırı beslemeden.

[Misafir]

Peki, neden dizellerin torku hep yüksek olur? Yani neden bir dizel motorun hemen hemen aynı motor hacmi ve bg'deki bir benzinli araca göre torku neredeyse iki katı?

Dizel motorların sıkıştırma oranları fazladır.Benzinlide 9:1 iken dizelde 21:1 e kadar çıkabilir sıkıştırma oranları.Sıkıştırma Oranı büyüyünce haliyle pistonun gidip geldiği mesafe artar.Pistonun gidip geldiği mesafe krank milinin eksen kaçıklık çapına bağlıdır.Özetlemek gerekirse krank milinin yarıçapı daha büyük olmak zorunda.Şimdi de lise yıllarımıza dönelim.Tork(Moment Yani)=Kuvvet kolu uzunluğu x Kuvvet

Kuvvet kolu uzunluğu dizelde daha yüksek olduğundan torku da haliyle daha yüksek olur.

[Murat Öngür]

Tork(torque) deyince muhtemelen birçok kişinin aklına otomobillerle alakalı birşey gelir. Fakat bunun ne olduğunu tanımlamaya gelince birçoğumuz zorlanırız. Öncelikle tork ve beygir gücü birbirine yakın iki terimdir ve torkun ne olduğunu anlayabilmek için beygir gücünün de tam olarak ne olduğunu bilmek gerekir.

 

Beygir Gücü Nedir?
Bir otomobilin teknik özelliklerinde motoruna ait güç ve tork değerlerini görürüz. Buradaki güç, motorun beygir gücüdür ve Türkçesi BG olan HP(horsepower) birimiyle ifade edilir. 1 beygir: 75 kg’lık ağırlığı 1 sn’de 1 metre yukarı kaldırabilecek güç miktarı olarak tanımlanır. Bunun da yaklaşık 1 atın gücüne denk geldiği düşünülerek “beygir gücü” denilmiştir. Beygir gücü motora has değiştirilemez bir değerdir. Fakat otomobilin dynometer ile ölçülen beygir ve tork değerleri; aktarma organı, vites kutusu ve tekerlek çapı gibi etmenlere bağlı olarak farklılık göstermektedir. Yani beygir gücü yüksek, torku ise düşük olan bir motoru sadece dişli oranı ayarlarını değiştirerek bile tam ters karaktere büründürmek mümkündür. Bu nedenle beygir gücü ve tork çıplak bir motorda gerçek değerlerini ifade ediyor olsalar da, gücün yere iletilmesine kadar araya giren faktörler göz önüne alındığında sadece motora ait karakteristik bir veri olarak düşünülemez.

 

 

Tork Nedir?
Tork, motordan tekerleğe iletilen itme(dönme momenti) kuvvetidir. Birimi Nm (Newtonmetre)’dir. Halk ağzıyla otomobilin çekişi olarak da tarif edebileceğimiz tork, kamyon, otobüs, traktör gibi araçlarda çok yüksek değerler almaktadır. Bunun nedeni yük taşıyan araçlarda hız yapmaktan çok çekişe ihtiyaç duyulmasıdır.

Aslında bu kavram fizikte dönme momenti olarak bilinen kuvvet x kuvvet kolu formulünden başka birşey değildir. Yandaki resimde anahtarla somunun sıkılması gösterilmekte. Burada elle uygulanan kuvvet vida ile somun arasında vidaya paralel yönde bir gerilim ve dairesel yönde moment oluşturmakta. İşte bu momente tork denir. Anahtarın sapı ne kadar uzun olur ve ne kadar geriden tutulabilirse, somun o kadar kolay dönecektir. Otomobilin tekerleklerinde olan da bunu aynısıdır. Tekerleğin çapı küçültülürse tork yükselir ve daha ani tepki veren daha esnek bir sürüş karakteristiğine sahip olunabilir. Tabi bu durumda maksimum sürat düşecektir. Bir yerden kazanılırken bir yerden fire vermek gerekir, bu işin doğasında olan birşeydir.

Torku ifade eden bir diğer oto terimi de esnekliktir. Aynı devir bandında torku yüksek olan otomobiller ara hızlanmalarda yani sollamalarda örneğin 60km/h hızdan 120km/h hıza ulaşmada daha başarılıdır. Bu da otomobilin esnekliği olarak tanımlanır. Torku yüksek olan bir otomobil özellikle rampa çıkarken fazla devir çevirmeye ihtiyaç duymadan hızını koruyabilir fakat torku az olan otomobil ivmesini koruyabilmek için vites düşürerek hızını artırmak zorundadır.

Torkun yüksek olması için temel olarak motorun yanma odasında normalden daha kuvvetli bir yanma gerçekleşmesi gerekir. Aynı beygir gücüne sahip bir benzinli motor ile bir dizel motor arasında iki kat tork farkı oluşabilir. Dizel motorlarda yanma odasındaki sıkıştırılan yüksek basınçlı havanın içerisine yine yüksek basınçlı enjektörlerden yakıt püskürtülerek kuvvetli bir yanma elde edilir. Bunun yanında pistonun kurs içerisindeki hareket mesafesinin artması ve buna bağlı olarak piston kolunun uzaması gibi etmenlerden ötürü dizel motorların torkları yüksektir. Fakat dizel motorlar benzinlilere göre fazla devir yapamadıklarından hızlanma değerlerinde pek iç açıcı değerler elde edemezler yani sahip oldukları tork avantajlarını devir düşüklükleri nedeniyle kısmen kaybederler. Bu devir düşüklüğünün nedeni ise, yanma odasına püskürtülen mazotun odacığın belirli bir noktasından başlayarak yayılarak patlamayı oluşturmasıdır. Bu noktada patlamayı kuvvetlendirmek için enjektör basıncını artırarak yakıtı yanma odasına daha hızlı göndermekten başka yapacak fazla birşey yoktur. Benzinli motorlarda ise, birden fazla buji ile farklı noktalarda ateşleme sağlanabilmesinin yanında moleküller arası yanmayı hızlandırıcı partiküllerin yakıta eklenmesiyle yanma verimini artırmak mümkün olmaktadır.

[Ayhan Asil]

Faydalı paylaşım için teşekkür ederiz.

[Mahmut Yurt]

Yazının özeti 

 

[Mehmet Ozyurek]

Murat bey teşekkürler güzel konu

Mahmut bey teşekkürler. Güzel özet.

[Mehmet Göktürk]

KISACA

 

HP =  devir (rpm)  x  tork (Nm)  /  7120

 

kavramsal ciddi hatalar var yazıda yanma ile ilgili felan ama genel olarak bilgilendirici olmuş.

[Tahir Ak]

tork konusu açılmışken bu konudan anlayan birine sorayım sorumu.
bir somunu sıkarken belirlenmiş tork değer vardır.
elimize tork anahtarı yoksa anahtar ve Elektronik terazi ile bu değer tutturmak mümkün deniyor

Örneğin 35nm ile vidası sıkın diyor.
anahtarımı 25 cm olsun ucuna kaç kg kuvvet uygulayınca 35nm olur mesela?