Bir emeklilik sistemidir, birikim yapmanız amacıyla kurgulanmış bir sistemdir. Çalışma hayatınız boyunca yapacağınız düzenli katkılar ile emeklilik döneminizde mevcut yaşam standartlarınızı devam ettirebilmeniz amaçlanmıştır.
Bireysel Emeklilik Sistemi'nde yatırdığınız katkı payları kayıtlı olduğunuz sigorta şirketinin, portföy yöneticileri tarafından yönetilen emeklilik yatırım fonlarında değerlenir. Birikimleriniz yatırdığınız her katkı payının etkisiyle birleşerek büyür. Bireysel emeklilik sistemi, kısa vadeli yatırım için uygun değildir.
Yeni dönemde devlet katkısı ile sistemin avantajları artırıldı. Devlet katkısı sayesinde yatırdığınız her katkı payının %25’ini de devlet hesabınıza yatırıyor.
Bireysel Emeklilik Sistemi Avantajları
*Devlet Katkısı
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde yatırdığınız her katkı payının %25’i kadar bir tutar da devlet katkısı olarak hesabınıza eklenir. Yatırılan bu tutarın hesaplanmasına konu olan katkı paylarının toplamı ilgili dönemin yıllık brüt asgari ücreti kadardır.
*Yatırım Disiplini
Bireysel Emeklilik Sistemi ile aylık, 3 aylık, 6 aylık ve hatta yıllık olarak yatırdığınız paylar, siz emekli olana kadar sizin adınıza birikir. Üstelik mali bir sıkıntı yaşayacak olursanız, durumunuzu dengeye kavuşturana kadar ara verebilir, yatırdığınız katkı payını yeniden belirleyebilir, hatta yatırımlarınızın değerlendirildiği emeklilik şirketini değiştirebilirsiniz.
*Sosyal Güvenlik Kurumunun Destekleyicisi
İster Bağ-Kur, ister Emekli Sandığı, ister SSK’lı olun, çalışma yaşamınız süresince Bireysel Emeklilik Sistemi’nde birikim yapabilirsiniz.
*Farklı Yatırım Araçları / Profesyonel Fon Yönetimi
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde, yatırdığınız katkı payları emeklilik yatırım fonlarında değerlendirilir. Emeklilik yatırım fonları, finans piyasalarındaki birçok farklı menkul kıymete yatırım yapan fonlardır.
Bireysel Emeklilik Sistemi’ne girerken yaptığınız sözleşme ile, birikimlerinizin değerlendirileceği fonları seçebilirsiniz.
*Emeklilik Geliri
Bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de, çalışanların aktif çalışma yaşamı süresince aldıkları gelir, emekliliklerinde azalır. Bu nedenle var olan yaşam standartlarınızı emekliliğinizde de koruyabilmek için ek gelire ihtiyaç duyabilirsiniz. Bireysel Emeklilik Sistemi’ne katılarak bu ek geliri sağlayabilirsiniz. Emeklilik hakkınızı kullanmak istediğinizde birikiminizin tamamının veya bir kısmının ödenmesini talep edebilirsiniz.
Devlet Katkı Payı'na Hak Kazanmada Kademeli Yapı
Devlet Katkısı'na kademeli olarak hak kazanılacaktır.
Katılımcılardan;
En az 3 yıl sistemde kalanlar devlet katkısı ve getirilerinin %15'ine,
En az 6 yıl kalanlar %35'ine,
En az 10 yıl kalanlar %60'ına,
10 yıl sistemde kaldıktan sonra 56 yaşını dolduranlar Devlet Katkısı'nın %100'üne hak kazanacaktır.
Bireysel Emeklilik Katılımcılarının Temel Hakları
*Fon Dağılımı Değişikliği
Bireysel emeklilik hesabınızdaki birikimlerinizin ve yatırdığınız katkı paylarınızın emeklilik yatırım fonları arasındaki dağılım oranlarını veya tutarları, bir yılda azami altı kez değiştirebilirsiniz.
*Emeklilik Planı Değişikliği
Emeklilik planınızı bir yılda azami dört kez değiştirilebilirsiniz. Yeni emeklilik planınıza değişiklik tarihi itibarıyla on gün içerisinde geçiş yapılır ve geçiş yapılan tarih itibariyle on iş günü içinde yeni emeklilik sözleşmeniz size ulaştırılır.
*Hakların Kullanımı
Bireysel emeklilik sözleşmelerinde ve gruba bağlı bireysel emeklilik sözleşmelerinde, sözleşmeden doğan haklar kural olarak katılımcı tarafından kullanılır. Sistemden ayrılma ve emeklilik hakkı hariç diğer hakların katılımcı ad ve hesabına katkı payı ödeyen kişi tarafından kullanılması kararlaştırılabilir.
*Cayma Hakkı ve Yapılan Yatırımlar
Emeklilik sözleşmesi imzaladığınızda imza tarihinden sonra 2 ay içerisinde sözleşmeden cayma hakkınız vardır. Bu durumda yaptığınız tüm yatırımlar fon toplam gider kesintisi hariç eğer varsa o güne kadarki fon getirileriyle beraber on iş günü içinde iade edilir.
*Katkı Payının Değiştirilmesi ve Yatırıma Ara Verme
- Emeklilik sözleşmesinde istendiği zaman katkı payı azaltılıp artırılabilir.
- Emeklilik sözleşmesi süresi içinde katkı payı yatırılmasına ara verilebilir. Vadesinde yatırılmayan katkı payının yatırılma tarihini takiben üç ay içerisinde ilgili hesaba herhangi bir yatırılma söz konusu değilse, ilgili sözleşmede yatırıma ara verildiği karar verilir. Bu durumda ara verme süreci boyunca katılımcının birikiminden, ara verilen her tam ay için iki TL'yi aşmayacak şekilde ek yönetim gider kesintisi alınabilir.
*Sistemden Ayrılma
- Katılımcı, emekliliğe hak kazanmadan sistemden ayrılması halinde bireysel emeklilik sistemine giriş tarihinden kaynaklanan süreye ilişkin haklarını kaybeder.
- Şirket ayrılma amacı ile kendisine yapılan başvuru üzerine, sistemden ayrılmanın doğuracağı mali sonuçları içeren ayrılma bilgi ve talep formunu ve hesap bildirim cetvelini katılımcının tanımlı elektronik posta adresine veya faksına, bunlar yoksa posta adresine beş iş günü içinde gönderir. Katılımcının ayrılma talep formunu imzalayarak şirkete göndermesi halinde, bireysel emeklilik hesabındaki birikim ve devlet katkısı hesabındaki varsa hak kazanılan tutarlar, yasal kesintiler yapılarak formun şirkete ulaştığı tarihten itibaren yirmi iş günü içinde katılımcıya ödenir.
- Katılımcının maluliyet hali nedeniyle sistemden ayrılma talebinde bulunabilmesi için sosyal güvenlik mevzuatına göre maluliyet gelirine hak kazanmış olması gerekir. Katılımcının sosyal güvencesinin bulunmaması halinde, maluliyet halinin resmi sağlık müesseseleri tarafından verilecek bir rapor ile tespit edilmesi gerekir.
- Katılımcının vefat etmesi halinde birikimleri ve varsa hak kazanılan devlet katkısı ve getirileri, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla –varsa- emeklilik sözleşmesinde belirtilen lehdarlara veya kanunî mirasçılarına ödenir.
Buraya kadarki kısım sistemin genel amacı ve işleyişini anlatıyordu. Bizi esas ilgilendiren kısım "Fon Dağılımı ve değişiklikleri"dir.
Şimdi fon seçimini biraz anlatalım.
Yukarıdaki ilgili maddede bahsettiğim gibi, yatırım fonlarınızı bir yılda en fazla altı kez olmak şartıyla değiştirebilirsiniz. Bu şu demektir. Benim katılım paylarımı şu şu, şu fonlarda değerlendir.
Şayet sisteme ilk girerken size fon sorulmadı ve siz de bir seçim yapmadıysanız, genelde en garanti olan ancak getirisi az olan fonlar seçilir.
Mutlaka yatırım fonlarınızı kontrol edin. Belki de yanlış bir fon seçtiniz ve zarar ediyorsunuzdur.
Fon seçerken dikkat etmeniz gereken önemli bir husus ise, Bes fonlarının en kısa 2 ayda bir değiştirilebileceği düşünülürse, orta veya uzun vadeli fonlar seçilmesi gerektiğidir.
Fon seçerken kişisel tercihlerinizi de ön planda tutabilirsiniz. Örnek, ben faiz geliri istemiyorum diyorsanız, fonlar arasında faiz getirisi olanları çıkarabilirsiniz. Riski seviyorsanız, hisse senedine, ben altını seviyorum diyorsanız altın fonuna, önümüzdeki dönemde kurlar yükselecek diyorsanız para piyasalarına yönelebilirsiniz. Yada bir havuz yapabilirsiniz.
Her sigorta şirketinin fonları farklıdır, adları farklıdır, bu sebeple, arkadaştan kopya çekmek aynı şirkette değilseniz işe yaramayabilir.
Bazı şirketlerin telefon uygulamalarında, yatırım yönlendiren robotlar da vardır. Adım adım soru cevap seçenekleri ile size doğru fonları gösterir.
Bu soruların başında
Ne kadar süre sistemde kalınacağı, yatırım fonları hakkında bilginiz olup olmadığı, risk almak istiyor musunuz, faize geliri tercih ediyor musunuz, panik halinde nasıl davranırsınız, mevcut gelir durumunuz gibi sorular yer alır.. Cevaplarınıza göre robot uygulama sizin için en uygun fonları önerecektir.
Kayıtlı olduğunuz bireysel emeklilik sisteminin web sayfalarında, fonların geçmiş dönemlerdeki getirilerine ait bilgilere de ulaşabilirsiniz..
Bireysel emeklilik sistemini diğer faydaları:
Şayet aynı şirketten aldığınız diğer poliçeleriniz varsa, bu poliçelerinizde indirimler uygulanır..
Şöyleki, Bes sistemine girerseniz ev poliçenizde, trafik poliçenize yada kaskonuzda indirimler sağlanabilir.
Ücretsiz yatırım danışmanlığı hizmeti olabilir.
Anlaşmalı sağlık kuruluşlarında indirimler olabilir.
İhtiyaç halinde ambulans veya sağlık danışmanlığı hizmetleri alabilirsiniz.